________________
આ વાત સમજે તો નિમિત્ત-ઉપાદાનનું પૃથ્થકરણ થઈ જાય, ને બાહ્ય સાધનના અવલંબનની બુદ્ધિ છૂટી જાય. એટલે અંતર સ્વભાવને જ સાધન બનાવીને તેના અવલંબને સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર પ્રગટે.
મારા જ્ઞાનનું સાધન ઈન્દ્રિય કે પુસ્તક નહિ, મારી શ્રદ્ધાનું સાધન બહારના દેવ-ગુરુ નહિ, મારા આનંદનું સાધન બહારના વિષયો નહિ, મારા જ્ઞાનનું – શ્રદ્ધાનું – આનંદનું સાધન તો મારો જ્ઞાન સ્વભાવ છે.
બસ આવી પ્રતીત થઈ ત્યાં પોતાના સ્વભાવનું જ અવલંબન કરવાનું રહ્યું, ને પરાવલંબન બુદ્ધિ છૂટી ગઈ.
એને હવે પર્યાયે પર્યાયે સ્વલંબન વધતું જાય છે એટલે પર્યાયમાં શુદ્ધતા વધતી જાય છે, ને પરાવલંબન તૂટતું જાય છે એટલે અશુદ્ધતા છૂટતી જાય
છે.
આનું નામ સાધક દશા
આનું નામ મોક્ષ માર્ગ. ૧૫૬. ભેદજ્ઞાનની વિધિ : (૧) આત્મા જ્ઞાનરસ-ચૈતન્યરસથી પરિપૂર્ણ ભરેલું તત્ત્વ છે.
તે સત્ છે અને જ્ઞાન આનંદ તેનું સત્ત્વ છે. (૨) દયા, દાન, વ્રત, ભક્તિ આદિ શુભ ભાવક કે હિંસા, જૂઠ
ચોરી, વિષયવાસના આદિ અશુભભાવ જે થાય છે તે વિકાર છે. તે આત્માનું સત્વ નથી. આત્મા અને જ્ઞાન
ભિન્નભિન્ન સત્ત્વ છે. (૩) પ્રભુ ! તારી પ્રભુતાને તો એકવાર જાણ. જાણવું - દેખવું
અને આનંદ એ તારી પ્રભુતા છે. એ તારા તત્ત્વનું સત્ત્વ
છે.
