________________
૧૬૦
ભીમસેન ચરિત્ર
આ કર્માંનો ન્યાય જણાય છે. આખા દેઢ છિદ્રવાળે છે, જે મધ્યભાગમાં કુટિલ છે, તે કાને અનેક પ્રકારના અલકારાને ધારણ કરે છે. અને આંખા આખા શરીરનુ` એક મહત્ત્વનું અંગ અને તે સારા ય શરીરને ઢારતું હાવા છતાં તેને તે માત્ર કાજલ જ મળે છે.
કવિએ કહે છે : આવા કુટિલ સ્વભાવના દૈવને ધિકકાર હા ! ’
"
સૂર્ય અને ચંદ્ર તેા આ જગતના નેત્રો છે. તેમને તા નિરંતર ભ્રમણ કરવું પડે છે. પળની ય તેમને નિરાંત મળતી નથી. એકધારુ તેમને ફરવું પડે છે.
ખરેખર દૈવને આળખવા શક્તિમાન તે કઈ જ નથી. જયાં દૈવ જ એક ફળને આપનારા છે, ત્યાં ભલા ભલા મહારથીઓ, ધનપતિએ કે શાહ શહેનશાહેાનું પણ ચાલતું નથી. અને દેવની ઉપેક્ષા કરીને કામ કરનારના કામને તે નિષ્ફળ જ બનાવે છે.
અને જેવું ભાગ્ય જ રૂઢયું. હાય, તેને કાણુ સહાય કરે? દુઃખમાં અને આપત્તિમાં માત-પિતા, ભાઈ-બેન, ભાઈબંધ–દાસ્તાર, પત્ની કે પુત્ર, ગમે તેટલા પેાતાની સાથે હાય, તેા પણ એ સૌ દુઃખા તા પેાતાને જ સહન કરવાં પડે છે. તેમાં કેાઈનું કંઈપણ ચાલતું નથી.
જુએ તેા ખરા કે, કાળા અને ગણગણાટ કરતા એવા કેશરર ંગથી રંગાયેલા ભ્રમરાએ કમળના ફૂલના રસરૂપ મધુને સુખપૂર્વક આરેાગે છે અને રૂપ-રંગ, રહેણી-કરણીથી પણ
