________________
ણ
૧ સમયસાર દર્શન
પ 'સમયસાર ગાથા - ૧
અહીં મંગળપૂર્વક પ્રતિજ્ઞા કરે છે 'वंदितु सव्वसिद्धे धुवमचलमणोवमं गदिं पत्ते । वोच्छामि समयपाहुडमिणमो सुदकेवलीभणिदं' ॥१॥ ધ્રુવ, અચલ ને અનુપમ ગતિ પામેલ સર્વ સિદ્ધને '
વંદી કહું શ્રુતકેવળીભાષિત આ સમયમાભૂત અહો નો હું ધ્રુવ, અચળ અને અનુપમ – એ ત્રણ વિશેષણોથી યુક્ત ગતિને પ્રાપ્ત થયેલ એવા સર્વ સિદ્ધોને નમસ્કાર કરી, અહો ! શ્રુતકેવળીઓએ કહેલા આ સમયસાર નામના પ્રાભૂતને કહીશ. - એ સિદ્ધ ભગવંતો સિદ્ધપણાને લીધે, સાધ્ય જે આત્મા તેના પ્રતિછંદના સ્થાને છે - જેમના સ્વરૂપનું સંસારી ભવ્ય જીવો ચિંતવન કરીને, તે સમાન પોતાના સ્વરૂપને ધ્યાયીને તેમના જેવા થઈ જાય છે અને ચારે ગતિઓથી વિલક્ષણ જે પંચમગતિ મોક્ષ તેને પામે છે. આ પંચમગતિ (સિદ્ધદશા) સ્વભાવના આલંબનથી ઉત્પન્ન થઈ હોવાથી ધ્રુવ છે, અનાદિ કાળના પરિભ્રમણના અભાવ થઈ જવાથી અચલ છે અને ઉપમા દેવા યોગ્ય જગતના સંપૂર્ણ પદાર્થોથી વિલક્ષણ હોવાથી – અદ્ભૂત મહિમાની ધારક હોવાથી અનુપમ છે. * સર્વ સિદ્ધોને ભાવતુતિ અને દ્રવ્યસ્તુતિના માધ્યમથી પોતાના અને બીજાઓના આત્મામાં સ્થાપીત કરીને સર્વપદાર્થોને સાક્ષાત જાણવાવાળા કેવળીઓ દ્વારા પ્રણીત, અનાદિનિધન શ્રત દ્વારા પ્રકાશિત, સ્વયં અનુભવ કસ્વાવાળા શ્રુતકેવળીઓ દ્વારા કથિત હોવાથી, પ્રમાણતાને પ્રાપ્ત, સર્વપદાર્થો યા શુદ્ધાત્માનો પ્રકાશક – અને અરિહંત ભગવાનના પ્રવચનોનો જે અવયવ છે – એવા આ “સમયસાર’ નામના ગ્રંથના, અનાદિકાળના પોતાના અને બીજાઓના મોહના નાશ માટે ભાવવચન અને દ્રવ્યવચનના માધ્યમથી પરિભાષણનો આરંભ કરું છું. આ સિદ્ધ ભગવાનને વંદન કરીને માંગલિક કર્યું. વસ્તુનું સ્વભાવ જેવું છે. તેવું યથાર્થ માનવું અને અનુભવવું એ વાસ્તવિક પ્રયોજન છે.
