________________
પુદ્ગલ છત્રીશી–ભાષાતર.
[૮]
-
ર
-
-
-
વધ્યા છે, તથા દ્રવ્યાપ્રદેશથી કાળા પ્રદેશમાં જે ૩૦૦૦ પુદગલો ઓછા થયા છે, તો દ્રવ્ય પ્રદેશથી કાળસપ્રદેશમાં તેજ ૩૦૦૦ પુદગલો વધ્યા છે, તથા કાળાપ્રદેશથી ભાવાપ્રદેશમાં જે ૧૦૦૦ પુગલો ઘટયા છે, તો કાળસંપ્રદેશથી ભાવસપ્રદેશમાં તેજ ૧૦૦૦ પુગલે વધ્યા છે. ૩૦ છે
અવતરણ–અનન્તર બે ગાથાઓમાં જે બે વૃદ્ધિહાનિ કહી તેજ વાત વિશેષપણે આ ગાથામાં કહે છે. अवरुप्परप्पसिद्धा, बुड्ढी हाणी अ होइ दुण्हंपि॥ अपएससपएसा- पुग्गलाणं सलकणओ॥३१॥
ગાથાર્થ-એ પ્રમાણે અપ્રદેરી અને સમૃદેશીપુદ્ગલેની બન્નેની પણ વૃદ્ધિ અને હાનિ સ્વલક્ષણથી અન્યપણે પ્રસિદ્ધ (વિશેષતઃ સિદ્ધ) છે. ૩૧ છે | દોરાર્થ–એ પ્રમાણે ભાવ કાળ દ્રવ્ય અને ક્ષેત્રથી વિશિષ્ટ તેમજ કમ તથા વિપરીતકમવડે વૃદ્ધિ-હાનિવાળા એવા અપ્રદેશ રાશિના અને સંપ્રદેશરાશિના એ બન્ને પ્રકારના પુદ્ગલોની પર
સ્પર એટલે અન્યની અપેક્ષાએ થતી વૃદ્ધિ અને હાનિ સ્વલક્ષણથી એટલે પિતાના સ્વરૂપથીજ (અર્થાત સ્વભાવથીજ) પ્રસિદ્ધ એટલે અત્યંતસિદ્ધ છે. ૩૬ છે
અવતરણુ–કેઈ જીજ્ઞાસુને એવી શંકા થાય કે ભાવા પ્રય ૧૮૦, કાળાપ્રદેશી ૨૦૦૦, અને વ્યાપ્રદેશી પ૦૦૦ તથા ક્ષેત્રપ્રદેશથી ૧૦ હજાર પુગલો ક૯યા તે એ સમળીને ૧૮૦૦૦ (અઢારહજાર) પુદગલે અપ્રદેશ રાશિના થયા, અને સમગ્રપુગલરાશિ તો ૧ લાખ (૧૦૦૦૦) જેટલે કહે છે, તેમાંથી ૧૮૦૦૦ અપ્રદેશપુદ્ગલો બાદ જતાં બાકી ૮૨૦૦૦ યુગલો રહે તેજસપ્રદેશી ગણાય, અને તમોએ તો ભાવસપ્રદેશ દ૯૦૦૦, કાળસપ્રદેશી ૯૮૦૦૦, દ્રવ્યસપ્રદેશ ૫૦૦૦, અને ક્ષેત્રસપ્રદેશો ૯૦૦૦૦ ગણવાથી કુલ સંપ્રદેશી પુદગલો વણલાખ ગ્યાસીહજાર ( ૩૮૨૦૦૦) થાય છે, તો તમોએ ર૯મી અને ૩૦ મી ગાથામાં પુદગલોની વૃદ્ધિહાનિનું જે સ્વરૂપ કહ્યું તે શી રીતે હોઈ શકે ? એ શંકાના સમાધાન તરીકે આ ૩૨મી . ગાથા કહે છે,
