________________
[9]
પુદ્ગલ છત્રીશી—ભાષાન્તર.
અહિં કહે છે કે ) વળી તે સેલ–રોષપુદ્ગલેા એટલે એ આકાશ પ્રદેશ ( ત્રણ આકાશપ્રદેશ ) ઇત્યાદિ અવગાહનાવાળા સર્વે પુદ્દગલા જાણવા, અને તે ( અનેકપ્રદેશાવગાહી પુદ્ગલા ) અસ ખ્યાતગુણા છે, કારણકે અવગાહનાનાં સ્થાન (અવગાહુનાના ભેદ્દા) ઘણા છે માટે. ।। ૧૩ ।
ધા
ટીજાર્થ:—વળી તે બે આકાશપ્રદેશની અવગાહના આદિ વાળા સર્વે પુદ્ગલા એટલે દ્વિદેશીથી પ્રાર્’ભીને અનન્તપ્રદેશી સુધીના સમગ્રસ્કધા તે અહિં રોષ એટલે વ્યતિરિક્ત અર્થાત્ ( ક્ષેત્રાપ્રદેશીથી—એ પદ અધ્યાહાર છે.) બાકીના સવે ગ્રહણ કરવા, અને તે ક્ષેત્રથી સપ્રદેશીપુદ્ગલા અસખ્યાતગુણા છે, કારણકે અવગાહુનાના ભેદ્દે ઘણા છે. ( એ ગાથા કહ્યા હવે ભાવા કહે છે ) અહિં તાત્પ એ છે કે—પરમાણુથી પ્રારંભીને અનન્તપ્રદેશીસ્ક ધસુધીના સર્વે પુદ્ગલેા કે જેઓ એકેક આકાશ પ્રદેશમાં અવગાહેલા હોય છે, તે ક્ષેત્રાપ્રદેશી સર્વે પુદ્ગલાનું “ એકૈકાકાશપ્રદેશાવગાહના ” રૂપ એકજ સ્થાન ( એકજ બેઢ ) છે, અને એ આદિ આકાશપ્રદેશથી પ્રારંભીને યાવત્ અસંખ્ય આકાશપ્રદેશાવગાહનાવાળા સર્વ ક્ષેત્રસપ્રદેશીપુદ્ગલાનાં એ આકાશપ્રદેશથી પ્રારંભીને અસંખ્ય આકારાપ્રદેશ સુધીનાં અસંખ્ય અવગાહના સ્થાનેા છે. ૫ ૨૩૫
અવતરણ—અનન્તરગાથામાં ક્ષેત્રાપ્રદેશીપુદ્ગલાથી ક્ષેત્રસપ્રદેશીપુદ્ગલા અસંખ્યઅવગાહનાસ્થાનવાળા હેાવાથી અસંખ્યગુણ સિદ્ધ કર્યાં. હવે આ ૨૪ મી ગાથામાં દ્રવ્યસપ્રદેશી-કાળસ પ્રદેશી અને માવ સપ્રદેશી પુદ્ગલાનું અપમહુત્વ દર્શાવે છે. दव्वेण हुंति इत्तो, सपएसा पुग्गला विसेसहिआ વાળ ય માથે ય, ક્ષેત્ર મળે વિત્તદિન ॥૨૪॥
ગાથાર્થ—તે ક્ષેત્રસપ્રદેશીપુદ્ગલેાથી વ્યવઅે સપ્રદેશી પુદ્ગલેા વિશેષાધિક છે, અને એ પ્રમાણે અનુક્રમે કાળથી સંપ્રદેશી અને ભાવથી સંપ્રદેશીપુદ્ગલા પણ વિશેષાધિક છે. ૫ ર૪ ૫
