________________
પર
શ્રી રમણ મહર્ષિ સતુ - છે. શંકર કહે છે, માયાની હસ્તી નથી. જે માયાનું અસ્તિત્વ ન સ્વીકારે અને એને મિથ્યા કહે – અસ્તિત્વશૂન્ય કહે તે માયાવાદી ન કહેવાય.
૭૨. મન અને આત્મામાં આમ કશો ભેદ નથી. મને જ્યારે ભીતર વળી જાય છે ત્યારે તે આત્મા છે અને બહાર વળે છે ત્યારે તે અહંકાર છે અને સંસારરૂપ થાય છે. રૂમાંથી જુદાં જુદાં કાપડ બને છે અને આપણે એને ભાત ભાતનાં નામ આપીએ છીએ. એકમાત્ર જ સત્ છે. અલગ અલગ તો ખાલી નામો અને રૂપ છે પણ આત્મા સિવાયનું મનનું અસ્તિત્વ નથી – એને પોતાની
સ્વતંત્ર સત્તા નથી. આત્મા મન વગર રહી શકે છે જ્યારે મન આત્મા વગર કદીય રહી શકતું નથી.
૭૩. ફિલ્મના ખેલમાં પડદા પરનું ચિત્ર આખી દુનિયા દેખાડતું હોય છે. એમાં વિષય અને વિષયી(કર્તાકર્મ)ની સચ્ચાઈ કેટલી ? આભાસી વિષય – કર્તા, આભાસી વિષય - કર્મને પકડે છે! તમે અને આ દુનિયા એ ફિલ્મના ચિત્ર અને ફિલ્મના જગત જેટલાં જ સાચાં છો !
૭૪. ભ્રમ પોતે જ ભ્રમાત્મક છે. ભ્રમથી ઉપર ઊઠેલાને ભ્રમનું સ્વરૂપ સમજાય છે. આવો ભમાતીત પુરુષ શું ભ્રમનો વિષય બની શકે ખરો? પછી શું તે ભ્રમની કક્ષાઓ વિશે પણ બોલવાનો હતો કે ફિલ્મના ખેલમાં પડદા પર દશ્યો તરે છે. મોટાં મોટાં મકાનોને ભસ્મીભૂત કરતી આગ દેખાય છે. વહાણોનો ભૂકો કરતાં જળ દેખાય છે. પણ જે પડદા પર તે ચિત્રો પ્રતિભાસિત થતાં હોય છે તે તો અકબંધ અને સૂકાભઠ જ રહે છે. એમ કેમ ? કારણ કે ચિત્રો મિથ્યા હતાં અને પડદો સતુ
