________________
ઉપદેશવાણી
૫૧
બ્રહ્મ છું એવી ધારણા કરવાની સલાહ આપી છે, એવું માનવાનું નથી. માણસ ‘હું માણસ છું’ એવું ચિંતન કર્યાં કરે છે ખરો ?' એ માણસ તો છે જ અને પોતામાં પોતે માણસ છે કે પ્રાણી છે કે ઝાડ છે એવો સંદેહ જ્યાં સુધી ન થાય, ત્યાં સુધી ‘હું માણસ છું !! એવી ધારણા કે ચિંતન કરવાની જરૂર નથી. એ જ રીતે આત્મા તો આત્મા જ છે એવી રીતે દરેક પ્રાણીમાં અને દરેક વસ્તુમાં ‘હું છું' એ રીતે બ્રહ્મ અસ્તિત્વ ધરાવે છે.
૭૦. ‘અધમ, મધ્યમ અને ઉત્તમ' એવા ત્રણ પ્રકારના સામાન્ય માણસો તમારે થવું ન જોઈએ. તમારે પુરુષોત્તમ થવું એ વાત સ્વીકૃત છે. આ સ્થિતિ હાંસલ કરીને તમે પોતે જુઓ કે એ સ્થિતિ કેવી છે ? એમાં કશી વૃત્તિ તો રહી નથી ને ? આપણે જેની કેટલીક વાર વાત કરીએ છીએ તે બ્રહ્માકાર વૃત્તિ પણ બરાબર નથી. સાગરમાં મળેલી નદીને સાગરાકાર નદી કહીએ તેવી રીતે જ આ અંતિમ આધ્યાત્મિક વિકાસને બ્રહ્માકાર વૃત્તિ કહીએ છીએ.
--
૭૧. અદ્વૈતવાદીઓ અને શાંકરમત જગતની હસ્તીને સ્વીકારતા નથી, કે જગતને અસત્ માને છે એમ કહેવું જરાય સાચું નથી. ખરી રીતે તો એક રીતે બીજાઓ કરતાં તેઓ જગતને વધારે સત્ માને છે. તેમનું જગત તો અનાદિ-અનંત છે, જ્યારે અન્ય મતવાદીઓનું જગત તો કારણવાળું, વિકાસવાળું અને વિનાશી છે. અને આમ હોવાથી તે ‘સત્’ ઠરી ન શકે. અદ્વૈતવાદીઓ તો ફક્ત આટલું જ કહે છે કે જગત જગત તરીકે સાચું નથી. પણ બ્રહ્મ તરીકે સાચું છે. બધું જ બ્રહ્મ છે, બ્રહ્મ સિવાય કશાની હસ્તી નથી. અને બ્રહ્મ તરીકે જગત સાચું
