________________
ઉપદેશવાણી , ૬૩. સાક્ષાત્કાર વિશે બોલવું અયોગ્ય છે. સાક્ષાત્કાર કરવા યોગ્ય શું છે ? “સત્” તો સદા એકસરખું જ છે. એનું સત્ - પણું' વળી શું સાબિત કરવાનું છે ? જે કંઈ કરવા યોગ્ય છે તે આ છે કે, આપણે “અસત્'નું ‘સપણું અનુભવ્યું છે ! મિથ્યાને સાચું જાણ્યું છે ! આ વલણ છોડી દેવું જોઈએ. જ્ઞાનપ્રાપ્તિ માટે બસ આટલું જ કરવાની જરૂર છે.
૬૪. અસ્તિત્વ કે ચૈતન્ય જ પરમાર્થ સત્ છે. ચૈતન્ય અને જાગૃતિના સરવાળાને આપણે જાગૃતિ કહીએ છીએ. ચૈિતન્ય અને સ્વપ્નના સરવાળાને સ્વપ્ન કહીએ છીએ. એ જ રીતે ચૈતન્ય અને સુષુપ્તિ મળી સુષુપ્તિ કહેવાય. ચૈતન્યરૂપી પડદા પર બધાં ચિત્રો આવે છે અને જાય છે. પડદો સાચો છે અને ચિત્રો તો કેવળ તેના ઉપરના પડછાયા છે. લાંબી ટેવને કારણે આ ત્રણેય અવસ્થાઓને આપણે સાચી માની બેઠા છીએ. ચૈતન્ય કે કેવળ જ્ઞાનની અવસ્થાને ચોથી અવસ્થા કહીએ છીએ. ખરી રીતે એ ચોથી અવસ્થા નથી, એ એક જ અવસ્થા છે.
૬૫. કહેવાય છે કે આખું વેદાન્ત ચાર શબ્દોમાં સમાઈ જાય છે. તેમ, ના, ડમ્ અને રોડ. એમાં મુ અને નર્યુ છે એટલે કે ““હું દેહ નથી'' મનુષ્ય જો સોડમ્ હું કોણની શોધ કરે - આ “હું ક્યાંથી ઊગ્યો છે એની શોધ કરે અને એનો સાક્ષાત્કાર કરે ત્યારે એવા મનુષ્યના હૃદયમાં સર્વશક્તિમાન ઈશ્વર “હું સ્વરૂપે પ્રકાશી ઊઠશે. - સ-૩ મું - તે હું છું - (સોમ) એ રીતે પછી એને મનુષ્ય અનુભવશે.
૬૬. ગાઢ નિદ્રામાં જે આનંદ અભાનપણે અનુભવાય છે તે આનંદ તુર્યાવસ્થામાં સભાનપણે અનુભવાય છે. બંનેનો આ ભેદ
