________________
૨૮.
શ્રી રમણ મહર્ષિ શકે? આ અનન્ય આત્મભાવ – અનુપમ અદ્વૈતભાવ જ એમના જ્ઞાનનું રહસ્યબીજ હતું !
રોગજન્ય આ ભયંકર પીડામાં પણ, શોકાતુર ભક્તોને તેઓ અવારનવાર હાસ્ય ભરપૂર આશ્વાસનો અને ઉપદેશો આપતા રહેતા. એક વાર તેમણે કહ્યું: ‘‘આપણને મળેલું આ શરીર જ એક રોગ છે. જે આ રોગને – શરીરને – એક રોગ લાગુ પડે, તો એ આપણા માટે સારું ન કહેવાય, વારુ?''
એક બીજા ભક્તને તેમણે કહ્યું હતું: ‘‘શું સ્વામી ચાલ્યા જશે, એટલે તમે શોક કરો છો? જવાનું તે વળી ક્યાં છે? કેવી રીતે, કોને, શા માટે જવાનું છે? આ આવનજાવન કોના માટે ? શરીર માટે કે? આપણે માટે તો એ કેમ બની શકે ?''
વળી એક બીજે વખતે એમણે સ્પષ્ટતા કરી: ““પોતાનાં શિંગડાં પર લટકાવેલી માળા પડી ગઈ છે કે નથી પડી, તેની કાળજી – ધ્યાન, ગાય જેમ રાખતી નથી અથવા કોઈ પીધેલ માણસ, કપડું શરીર પરથી સરી પડ્યું છે કે નહીં, તે જેમ જાણતો નથી, તેવી જ રીતે જ્ઞાની મનુષ્ય પોતે શરીર ધારણ કરેલ છે કે મરી ગયો છે, તે જાણતો હોતો નથી.''
પોતાના અંતકાળ સુધી પણ દર્શનાર્થી ભક્તોને ન રોકવાનો ભગવાને અનુરોધ કર્યો હતો. સને ૧૯૫૦ના એપ્રિલ માસની ૧૪મી તારીખે, સંધ્યા સમયે, ૮-૪૭ મિનિટે જ્યારે તેમનું પદ્માસનસ્થિત શરીર સ્થિર હતું ત્યારે તેમના એકધારા ચાલતા શ્વાસોશ્વાસ છેવટે હૃદયમાં લીન થઈ ગયા, અનંત મહિમામય ભગવાને માનવદેહવેશ દૂર કર્યો. માયા જવનિકા ફાટી ગઈ, ભગવાન અમાપ કરુણાવકાશની પારમાર્થિક અવસ્થામાં પ્રકાશી
