________________
દ્વિતીય બિંદુ બિંદુક્કલમાં ભણતા તે સમયે વેકટરામને આપી દીધો હતો ! એકવખત સગાંસંબંધીઓ બહાર ગયાં હતાં ત્યારે અંદરથી બારણાં બંધ કરીને તેઓ એક ઓરડામાં સૂઈ રહ્યા. સગાંસંબંધીઓ પાછાં આવ્યાં, તેમણે બારણાં ખૂબ ખટખટાવ્યાં, તેમને જોરશોરથી બોલાવ્યા પણ કાંઈ ન વળ્યું. ત્યારે બીજે માર્ગેથી ઘરમાં પ્રવેશી તેમને હલાવ્યા, ઊથલાવ્યા, માય, છતાંય તેઓ ન જાગ્યા. થોડા વખત પછી પોતાની મેળે જાગ્યા ! એ વિશે એમણે પાછળથી કહ્યું હતું. “જે કંઈ કર્યું - છોડ્યું એનું પરિણામ કદાચ ફરી વાર મળ્યું.'' આ આત્મસમાધિની દશાનો સંકેત ત્યારે સ્વાભાવિક રીતે જ લોકો સમજ્યા ન હતા.
દ્વિતીય બિંદુ
હવે તેમનામાં વરતાતી શાળાજીવનની શિથિલતા જોઈને તેમના શિક્ષકે તેમને સજા કરવાનું શરૂ કર્યું. મોટા ભાઈ નાગસ્વામી પણ નારાજ થયા. તેઓ તેમની આત્મનિષ્ઠાની અવહેલના કરવા લાગ્યા. ‘મહાત્માઅને ‘યોગેશ્વર' જેવી કટાક્ષવાણીથી થતી આ વગોવણી, પરમને પામેલ અવિચલિત વેંકટરામનને સ્પર્શી શકી નહીં.
એક વખત અંગ્રેજી વ્યાકરણનો પાઠ તૈયાર ન કરવાને લીધે તેમના શિક્ષકે તેમને એ પાઠ ત્રણ વાર લખી લાવવાની સજા કરી. બીજે દિવસે શનિવાર હતો (૨૯ ઓગસ્ટ, ૧૮૯૬). બે વાર લખાણ લખ્યા પછી તેમને નિરર્થક શાળાકાર્ય પર ધૃણા છૂટી, પેન્સિલ-નોટ ફેંકી દીધાં. આંખ બંધ કરી આત્મમગ્ન
