________________
કે એકલા વ્યવહારથી આત્મજ્ઞાન થતું નથી તેથી તે બંનેનો સમન્વય હોવો જોઈએ. નિશ્ચય-વ્યવહારના સમન્વય સંબંધી ખુલાસો કૃપાળુદેવે કરી બતાવ્યો છે તેવી લેખિત છણાવટ આ કાળમાં ગુજરાતી ભાષામાં બીજું કોણ કરી શક્યું છે?
માણસે પહેલા માનવ થવાની જરૂર છે અને પછી ધર્મ. જે દયાથી, લાગણીથી ભરપૂર, ઈન્સાનિયત તથા પ્રેમથી ભરપૂર, અહંકાર અને ભેદભાવ વગરનો, પરોપકારી, નિષ્કપટ, નિર્મલ, તટસ્થ વલણવાળો તથા સંત હૃદયવાળો હોય તેને માનવ કહે છે. માનવતાના વ્યવહાર વિના જીવને નિશ્ચય કેવી રીતે પ્રગટે? આમ, નિશ્ચયની પ્રાપ્તિ માટે વ્યવહારનું મહત્વપૂર્ણ યોગદાન છે, તેનો ખ્યાલ કૃપાળુદેવ તથા આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્રએ કરાવ્યો.
અરે! જે મેળવવાની આશા લઈને આવ્યો હતો તે બધું જ ભૂલાવી દઈને જેની જીવનમાં કલ્પના પણ કરી ન હતી તેવા શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી જેવા સદ્ગુરુ તથા આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર જેવું અણમોલ સાસ્ત્ર એમ બંને સનિમિત્તો મને આ મોહમયી નગરીએ જ આપ્યા કે જેથી આ મોહમયી નગર તથા નગરવાસીના મોહમાં ભૂલથી પણ ફસાઈ ન જવાય. એવા ઘણાં લોકો હોય છે કે જે મુંબઈમાં આવીને પોતે લૂંટાય છે. પરંતુ જ્યારે હું મુંબઈમાં આવ્યો ત્યારે મારી પાસે તો લૂંટાવવા જેવું કંઈ જ ન હતું. બસ, જે કંઈ હતું એ નિશ્ચયનો એકાંત હતો. મુંબઈમાં આવ્યા બાદ મારો નિશ્ચયનો એકાંત લૂંટાઈ ગયો અને મને કૃપાળુદેવ તથા આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્રના માધ્યમથી નિશ્ચયની સાથે વ્યવહારનું પણ મહત્વ જણાયું અને તેથી જ પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રી કાનજીસ્વામી પ્રત્યે પણ મને અપાર મહિમાભાવ આવ્યો. અહો! અહો! ઉપકાર છે કૃપાળુદેવ તથા પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીનો.
15
