________________
ગાથા-૪૧]
[૧૪૧
નથી અથવા તો તેને સંપૂર્ણ જિનાગમ સમજાઈ ગયું છે. આત્માનુભવ વિના તો સંપૂર્ણ જિનાગમ સમજાતું નથી કારણ કે, સંપૂર્ણ જિનાગમનું કેન્દ્રબિંદુ આત્માનુભવ છે. તેથી અજ્ઞાનીને વિશેષ જિજ્ઞાસાના અભાવમાં નવીન પ્રશ્નો ન થવા, તે એમ સિદ્ધ કરે છે કે તેને હજુ પહેલાં સમજાવેલું પણ કંઈ સમજાયું નથી. તેથી તેણે નિરંતર તત્ત્વનો વિચાર કરવો જોઈએ. વિચારથી જ જ્ઞાન વિકસિત થાય છે અને જ્ઞાનનો વિકાસ આત્માનુભવમાં મદદરૂપ બને છે. આત્માનુભવ થતાં અતીન્દ્રિય સુખ પ્રાપ્ત થાય છે.
જ્યાં પ્રગટે સુવિચારણા, ત્યાં પ્રગટે નિજજ્ઞાન; જે શાને ક્ષય મોહ થઈ, પામે પદ નિર્વાણ. ૪૧
આત્માર્થી જીવ કઈ વિધિથી મોક્ષપદ પામે છે; તેના વિષે અહીં સ્પષ્ટતા કરી છે. જે જીવમાં સુવિચારણા પ્રગટે, અર્થાત્ જે શાસ્ત્રના અર્થ કરવાની પદ્ધતિ સમજે ત્યારે, તે જીવ આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે. આત્મજ્ઞાનીને જગતનું સ્વરૂપ અયોગ્ય લાગતું નથી કારણ કે જગતનું સ્વરૂપ અયોગ્ય જ નથી. જ્યારે અનેક અપેક્ષાથી વસ્તુ સ્વરૂપને જાણવાની કળા પ્રગટે, ત્યારે તે ભવ્યજીવ આત્મજ્ઞાનની સમીપ હોય છે. સુવિચારણા પ્રગટે ત્યારે આત્માર્થીનું જીવન અધ્યાત્મમય થઈ જાય છે. સદ્ગુરુ દ્વારા તે અનેક નયવિવક્ષાઓ જાણે છે. એટલું જ નહિ, જાણેલી નયવિવક્ષાઓથી જગતને પણ જાણે છે. જગતમાં પોતે પણ હોવાથી આત્માર્થી તે સુવિચારણાના બળે પોતાના આત્માને પણ જાણે છે.
