________________
એમની દ્રઢ માન્યતા હતી : મા કેપે તે કાં ચૌલુક્યવંશનો નાશ થાય, કાં પરચક્રના આક્રમણથી પાટણ ધૂળ ચાટતું થઈ જાય.
સૌના દિલ પર ભયની ઘટા જામી હતી.
પર્વતને જેવી અડગતાને વરેલો કુમારપાળ પિતાની વીરતાભરી અહિંસા માટે સર્વસ્વ પણ હોડમાં મૂકવા તૈયાર હતો. એને શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યની પ્રતિભા અને માર્ગદર્શન પર પૂર્ણ વિશ્વાસ હતો: કુમારપાળ તે શું પણ સમગ્ર પ્રજા કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યનું નામ આવતાં શ્રદ્ધા ને ભક્તિથી નમી પડતી.
. માતાના ઉત્સવના એક દિવસ પહેલાં આસો સુદ છઠ્ઠની નમતી સાંજે સામંતની એક સભા મળી. સૌ આચાર્યના આગમનની પ્રતિક્ષા કરી રહ્યા હતા. ત્યાં સૂર્ય જેવા પ્રતાપી અને ચંદ્ર જેવા સૌમ્ય, કંચન જેવા શુદ્ધ, ને કમળ જેવા નિર્લેપ આચાર્ય આવ્યા. સૌ એમને માન આપવા ઊભા થઈ ગયા. આચાર્ય પિતાના આસન પર ગોઠવાયા. વાતાવરણમાં ભવ્યતા જાણે સાકાર થઈ રહી હતી.
ઘનઘોર વાદળે ચીરીને જેમ પ્રત્યુષ પ્રગટે તેમ આચાર્યની સૌમ્ય વાણુ પ્રગટી:
પ્રજાજન ! માને ભેગ તે ધરે જ પડશે. બલિ આપ્યા વિના કાંઈ ચાલે? પશુઓની સાથે આ વર્ષે તે મીઠાઈ પણ વધારે ધરે. કુળદેવીને પ્રસન્ન રાખે. માને કે કેમ વેઠાય? બલિ આપ, જરૂર આપે ?”
માંસભક્ષી પૂરીઓનાં હૈયાં તે નાચવા લાગ્યાં. આ શું કહેવાય? અહિંસાના ઉપાસક આચાર્ય આજે હિંસામાં સંમતિ આપે ? પણ કુમારપાળના દિલમાં એમના માર્ગદર્શન પર દૃઢ શ્રદ્ધા હતી. - આચાર્ય ફરી બેલ્યા:
“બલિ આપ, પણ હાથ લેહીથી ખરડીને નહિ. જે જીવોને ધરવા હોય તેમને માતાજીના ચરણોમાં જીવતા જ ધરી દે, અને
[ ૭૩
