________________
ન લીધું છે તે જાણ્યું, પણ માણસના માથાની વાત આવતાં સૌ ઘણું કરી ચાલ્યા ગયા.
કેમ? બધા માથાં વેચાઈ ગયાં ? ? પ્રિયદર્શીએ ગંભીર બની પૂછ્યું.
“ના, જાનવરનાં બધાં માથાં વેચાયાં છે, પણ માણસનું માથું તે મત આપતાં ય કઈ લેતું નથી. નમ્રતાથી નમન કરતાં અમાત્યે કહ્યું.
માણસનું માથું લેકે કેમ લેતા નથી?” કારણ કે એનાથી લેકે ઘણું પામે છે.”
આ એક માથાથી, ઘણા પામે છે, કે ગમે તે માનવીના વઢાયેલા માથાથી લેકેને ઘણા છૂટે છે?”
પ્રભ! ગમે તે માણસનું માથું હોય પણ લેકોને તે ઘણા જ છૂટે. માણસનું માથું જ એવું કે મર્યા પછી એ ઘણાને પાત્ર!” અમાત્ય મૂંઝાઈ રહ્યો હતો. પ્રશ્નાવલિ ક્યાં લઈ જશે એની કલ્પના એને ધીમે ધીમે આવવા લાગી. એ તે યંત્રની જેમ ઉત્તર જ આપતો હતો.
“ધારો કે મારું માથું કાપીને વેચવાનો પ્રસંગ આવે તે એથી પણ લેકે ઘણા પામે ? એથી પણ લેકોને કંટાળો આવે ? એને પણ લેકે તે તિરસ્કાર જ કરે ને...?”
આ સાંભળી અમાત્ય કંપી ઊઠયો. એના મેં પર દબિન્દુઓ જામ્યાં. એ એકદમ ગભરાયો. મૌન રહ્યો.
પ્રિયદર્શીએ કહ્યું: “હું તને અભય આપું છું. તું સત્ય કહે. મારા માથાથી પણ, લેકે તે ખરીદતી વખતે ઘણું જ અનુભવે ને ?”
“હા, મહારાજ! આપનું માથું પણ કંટાળાજનક બને. એને ય કેઈ ન ખરીદે !” કંપતાં અમાત્ય થશે કહ્યું. | મૂળ વાત ઉપર આવતાં ને જૂની વાતને સંભારતાં પ્રિયદર્શીએ મિષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું : ૪૬ ]
