________________
જ્ઞાનસાર
२७
-
-
- -
ન કાઢશે, સંસારમાં દરેક વસ્તુની અમુક પ્રસંગે જરૂર પડે, પણ એની જરૂરિયાત એ વાત પૂરતી મર્યાદિત છે, એના ઉપરથી એની મહત્તા ન અંકાય.
રસ્તા ઉપરથી પસાર થતા એક રાજાએ એક ઠેકાણે ગંદકી પડેલી જોઈ. છગનને બેલા, કચરો સાફ કરવા કહ્યું. ઘરે જઈને છગન પત્નીને કહેવા લાગ્યું કે મારા વિના રાજાને ચાલતું નથી. હું તો મારી ધૂનમાં ચાલ્યો જતે હતો ત્યાં રાજાએ પોતે જ મને બેલા. મને રાજાની શું પડી છે? છગન માની બેઠે કે એ અનિવાય indispensable છે, પણ રાજાએ બોલાવીને કહ્યું શું?. “આ કચરે કાઢી નાખ,” એટલે
દુનિયામાં કોઈ કોઈવાર, છગનની પણ જરૂર પડે છે. પણ એના - ઉપરથી એ માની લે કે મારા વિના રાજા જીવી ન શકે તે એ હરિજનની વાત બરાબર નથી. * દુનિયામાં ભૌતિક પદાર્થોની જરૂર પડે છે પણ કેટલી? માટે જ દરેક વસ્તુનું valuation કરો. એની કિંમત કયાં સુધી? તમે એને શાશ્વત મૂલ્ય eternal value આપે છે એમાં જ ધર્મને વિરોધ છે. • " જ્ઞાનીઓ એમ નથી કહેતા કે પિતાની કિસ્મત કાંઈ જ નથી, કાયાની કિસ્મત કાંઈ જ નથી, પાંચ ઈન્દ્રિય મળી છે એને નષ્ટ કરી નાખે. એમણે બધાની કિસ્મત value ગયું છે.
* પૈસે પુણ્યથી મળે છે. એમને એમ નથી મળતું. પુણ્ય એ સારાં કૃત્યેનું પરિણામ છે. પણ એ પુણ્યથી મળેલા પૈસાને મેક્ષની નિસરણ ન માનીશ. જીવ મેક્ષે જાય છે ત્યારે પુણ્ય અને પાપ અને પાછાં વળી જાય છે, એટલે પુણ્યની પણ મર્યાદા limit બતાવી.
