________________
આચાર
એક સાધુનું પ્રવચન સાંભળવા એક શેઠ દરરોજ જતા. શેઠને ત્યાં પાળેલા પ્રાજ્ઞ પાપટને વિચાર આવ્યો: “મહારાજ બધાને મુકિતના ઉપાય બતાવે છે તો હું પણ મુકત કેમ ન થાઉં?” એણે શેઠને વિનવ્યા: “પેલા મસ્ત સાધુને પૂછજો કે મુકિત કેમ પમાય?”
શેઠને નવાઈ લાગી. ‘આવા વિચાર મને ય નથી આવતા તે પાપટને કેમ આવે છે?”
પ્રવચન પૂરું થયું એટલે શેઠે સાધુને પોપટના પ્રશ્ન પૂછ્યો. મહારાજે પૂછ્યું: “આ પ્રશ્ન કોનો છે? તમારો તા નથી જ લાગતો.”
શેઠે કહ્યું: “મહારાજ! આ પ્રશ્ન મારા પોપટનો છે.” આ સાંભળતાં .જ મહારાજ જયાં હતા ત્યાં જ મૂર્છા ખાઈ ઢળી પડયા. શેઠ તા ગભરાઈ ગયા, પંખા નાખ્યો. મહારાજ જરા ભાનમાં આવતાં શેઠ ચાલતા થયા.
ઘેર ગયા તે પાપટ રાહ જ જોતા હતા. શેઠે કહ્યું: “તારો પ્રશ્ન અપશુકનિયાળ છે. પ્રશ્ન પૂછતાં જ સાધુ બેભાન થયાં.”
બીજે દિવસે સવારે પોપટ તો પાંજરામાં મડદું થઈને પડયા છે. ન ખાધું, ન પીધું, ન બોલ્યો. શેઠને થયું, પોપટ મરી ગયા! બારણું ખોલ્યું અને પાપટને બહાર ફેંકયો.
ગગનમાં ઊડતા પોપટે કહ્યું: “શેઠ, તમે ગુરુના વાકયોના અર્થ ન સમજયા? મુકિતનો માર્ગ એક જ છે: મુકત ઇંદ્રિયોને સંયમિત કરો.”
