________________
પ્રશ્ન - ૪ આ (૧૦માં) ગણમાં ઉપાજ્યહ્રસ્વનામિસ્વર હોય એવા ધાતુઓને કેટલી વખત ગુણ થશે ?
ઉત્તર - ૪ ઉપાજ્યહસ્ત્રનામસ્વર હોય એવા ધાતુઓમાં બે વખત ગુણ થશે...દા.ત. ધુમ્ ધાતુ પુણ્ + 3 અહિં ઉપાજ્યનામિસ્વરનો ગુણ પા. ૧૨ નિ. ૧ થી થશે. પોષ થયા બાદ રૂ નો પણ ગુણ થશે. પોષે++તિ-પોષયતિ |
પ્રશ્ન - પ મૂક્ ધાતુમાં ગુણ કેમ ન થાય ?
ઉત્તર - પ મૂક્ ધાતુમાં ઉપાજ્યમાં હ્રસ્વનામિસ્વર નથી પણ દીર્ઘનામિસ્વર છે માટે ગુણ ન થાય.
- (પાઠ-૧૩
પ્રશ્ન - ૧ નિ. ૧ કેટલી રીતે લાગે ? ઉત્તર - ૧ નિ.૧ ૭રીતે લાગે. ૬ અંત્યનામિસ્વર (ફવર્ણ, વર્ણ, ત્રદેવર્ણ) :
+૧ ઉપાજ્ય()ની
. . કુલ ૭ રીતે વૃદ્ધિ થાય. * પ્રશ્ન - ૨ , , , પૃ૬ અને મૃઆ ધાતુઓમાં ગુણ-વૃદ્ધિ ન થવાનું કારણ શું ?
ઉત્તર - ર થ વિ...ધાતુઓ મૂળ ધાતુપાઠમાં નકારાન્ત આપેલ છે. એટલે કે એ અત્તવાળા છે જેમકે કથ, ણ, રવ, પૃ૬, પૃ... જેથી ઉપાજ્યમાં વ્યંજન અવશે પણ મ કે હૃસ્વનામિસ્વર ન હોવાથી વૃદ્ધિ કે ગુણ થઈ શકતા નથી. .
- (પાઠ-૧૪)
પ્રશ્ન ૧ : -પા (f) ધાતુમાં ગુણ કેમ ન થાય ?
ઉત્તર -પા (f) આદેશમાં ગુણ થતો નથી કેમકે પિત્ર આદેશ કકારાન્ત છે. એટલે કે ઉપવમાં અત્તે છે જેથી ઉપાજ્યમાં ૬ છે તેથી ગુણ થશે નહિં..પતિ |
૪૫
