________________
શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીજી
456
आत्मनमाऽऽत्मना वेत्ति मोह - त्यागाद् य आत्मनि।
तदेव तस्य चारित्रं तज्ज्ञानं तच्च दर्शनम् ।। જે આત્મા, આત્મામાં આત્મા વડે નિર્મોહી-વીતરાગ આત્માને જાણે છે, તે જ તેનું ચારિત્ર છે, તે જ તેનું જ્ઞાન છે અને તે જ તેનું દર્શન છે.
આવા જે આત્મજ્ઞાની છે, તેણે આત્માને એટલે કે અસ્તિભાવે સ્વને જાણ્યો છે, તે નાસ્તિભાવે પરને પણ જાણે છે. આમ આત્મજ્ઞાની અસ્તિભાવ, નાસ્તિભાવ અને અસ્તિનાસ્તિભાવથી સકલાદેશી હોવાથી વસ્તુને, તે જેવી છે તેવી તો જાણે છે પણ, વસ્તુ કેવી નથી તે પણ સાથે સાથે જાણે છે. તેથી જ આત્મજ્ઞાની શ્રમણ, વસ્તુનું જેવું સ્વરૂપ છે તે તેને વસ્તૃત્વ સ્વરૂપે અને વસ્તુબાહ્ય અવસ્તૃત્વ સ્વરૂપે; ઉભય અસ્તિ નાસ્તિ ભાવપૂર્વક પ્રકાશી શકે છે અર્થાત્ જણાવી-સમજાવી શકે છે. - આવા જે “વસ્તુગતે વસ્તુ પ્રકાશે છે, તે શુદ્ધ પ્રરૂપણા કરનારા, આત્મજ્ઞાની શ્રમણ આનંદઘન મહારાજાના મતે સંગ કરવા જેવા છે. એ સદ્ગુરુના સંગી, સંગાથી, સોબતી, અનુયાયી બનવાથી આનંદઘન-આત્માનો સંગ થશે અને આનંદનો સમુહ-આનંદકંદ, જે પરમ-આત્મસ્વરૂપ છે, તે પમાશે અને શાશ્વત સુખના-ધામ-આત્મધામમાં વાસ થશે.
સ્તવનના ભાવ ખૂબ ખૂબ ગહન છે. શક્ય તેટલું ઊંડાણમાં જવાનો પ્રયાસ કરી રહસ્યોને ઉજ્જાગર કરવાનો પુરુષાર્થ સ્વ ક્ષયોપશમ અનુસાર થયો છે, છતાં તે તલસ્પર્શી ન હોય, એવી શક્યતા છે. તત્ત્વ, જ્ઞાની એમના જ્ઞાનમાં જાણે અને આપણે પણ જ્ઞાની થયેથી આપણા જ્ઞાનમાં જણાશે. આપણે સહુ શીધ્રાતિશીધ્ર કેવળજ્ઞાની થઈએ એવી મંગળ કામના !
કષાયની મંદતા એ મોક્ષમાર્ગ નથી પણ કષાયનું ઘટવાપણું એ મોક્ષમાર્ગ છે.
