________________
મળ્યો બોધ સુખસાજ
શાસ્ત્ર એક ઉત્તમ નમૂનારૂપ છે. કવિતામાં દાર્શનિક માન્યતાઓ રજૂ કરી, ઊંડું અધ્યાત્મ ગૂંથવાનું કાર્ય અત્યંત અત્યંત મુશ્કેલ અને અટપટું છે. આત્મતત્ત્વની ગહન વિચારણાને પદ્યરૂપે ગૂંથી, તેને ગેયરૂપ આપી, જનહૃદય સુધી પહોંચાડી પરમકૃપાળુદેવે પોતાની ઉચ્ચ કવિત્વપ્રતિભાનો પરિચય આપ્યો છે.
શ્રી તીર્થંકર પ્રભુના મુખ્ય ગુણોમાં જે ગુણ ગણના પામે છે, તે છે તેમની ભાષાનું સર્વસાહિત્ય, અર્થાત્ પ્રત્યેક પ્રાણી સમજી શકે એવી ભાષામાં બોલવાની તેમની વિશિષ્ટતા. ભાષામાં ચાતુર્ય કે ચમત્કૃતિ હોય તો તે ભાષાની શોભામાં વધારો કરે છે, પણ સમજવાની સરળતા અને સર્વદેશીયતાનો
જ્યાં નાશ થતો હોય ત્યાં મૂળ મુદ્દો ઊડી જતાં તે કૃતિ જનસામાન્યને ઉપયોગી થતી નથી. પરમકૃપાળુદેવે એ વાત કદી વિસારી નથી એ શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્રનો અભ્યાસ કરવાથી સ્પષ્ટ જણાઈ આવે છે.
પરમકૃપાળુદેવ કવિ ઉપરાંત જ્ઞાની પણ હતા, તેથી કાવ્યરચના કરવા પાછળનો તેમનો ઉદ્દેશ મહાકવિનું બિરુદ પામવાનો, મહાપંડિત કે મહાવિદ્ધાન કહેવડાવવાનો અથવા ઐહિક પ્રસંશા પ્રાપ્ત કરવાનો ન હતો. ત્રિવિધ તાપથી દુઃખી જીવોને સત્ય માર્ગનું દર્શન કરાવી તેમાં પ્રવૃત્ત કરાવવા એ જ તેમની લેખણીનો મુખ્ય લક્ષ હતો. તેમનામાં પંડિતોની ભાષા વાપરવાની શક્તિ હતી, પરંતુ તેમને તો સામાન્ય જનસમૂહને પ્રબોધવો હતો. તેથી પોતાનો ઉપદેશ સર્વભોગ્ય થાય એવી સરળ ભાષામાં આપવા માટે તેમણે
૧૨૪
