________________
૪૯૦ ] સિદ્ધહેમ – બાલાવબેાધિની
ન-મુ-ઘુવ—Àચતુરઃ || ૭-૨-૧૨૨ |
"
=
બહુવ્રીહિમાસમાં આવેલ નમ્, સુ, વિ, અપ અને ત્રિ શબ્દથી પર રહેલ, ચતુર્ શબ્દને ‘ અપ્ ” સમાસાન્ત થાય છે. વિદ્યમાન નિ અવારિયન્ય = અવતુર્ + Q = अचतुरः જેને ચાર નથી એવા, શોમનાનિ વાર યસ્ય = સુચતુઃ જેને ચાર સારા છે એવા, વિત્તરાનિ અત્યાદિ ચણ્ય = વિતુ: = જેને ચાર સરખા નથી એવા, વારઃ સમીપે યસ્ય સઃ = ૩ચતુઃ જેની નજીક ચાર છે એવા અર્થાત્ ત્રણ કે પાંચ, ત્રયો વ વવારઃ : ત્રિવતુ: : = ત્રણ કે ચાર.
=
અન્તર્વાદિ† હોન્ના | ૭–૩–૧૩૨ ||
*
=
બહુવ્રીહિ સપાસમાં આવેલ, અન્તર્ અને બહિર્ શબ્દથી પર રહેલ લેમન શબ્દને • અપ ” સમાસાન્ત થાય છે અન્તોમાનિ ચય સઃ = અન્તર્ + હોમન્ + XQ = અન્તહોમઃ - પ્રાય:= જેને અંદર રૂછા છે એવા – ધાબળા, દુમિનિયઃ સઃ = દિહોમ-પ્રાવા:-જેને બહાર રૂંછા છે આવા કામળા અથવા ટુવાલ.
માનેતુઃ ।। ૭-૩-૧૨૨ ॥
6
બહુવ્રીહિસમાસમાં આવેલ નક્ષત્રવાચક નામથી પર રહેલ, નેતૃ રાખદતે અપ્′ સમાસાન્ત થાય છે. વૃો નેતા ચામાં સા= T + નૈવ + અવ્ = મૂળતંત્રા નિશા = જેને નેતા મૃગ – મૃગશિર નક્ષત્ર છે એવી રાત્રિ.
નામેઽન્નિ || ૭–૩-૧૨o ||
બહુવ્રીહિસમાસને અન્તે આવેલ, નાભિ શબ્દને, સંજ્ઞાના વિષયમાં
