Samyaktva Rahasya Prakaranam

SR No.: 005776
Original Sutra Author: N/A
Author: Siddhasensuri, Hitvardhanvijay
Publisher: Kusum Amrut Trust
Publication Year: 2010
Total Pages: 194
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 5 MB

Page 98

૫. એકેન્દ્રિય, વિકલેન્દ્રિય, સમ્પૂર્ચિચ્છમ, શૂન્યમનસ્ક, પ્રબળ અજ્ઞાની અને મૂઢ બુદ્ધિવાળા જીવોમાં રહેલાં મિથ્યાત્વને અનાભોગ મિથ્યાત્વ કહેવાય.
પૂ. પૂર્વાચાર્યશ્રી દેવગુપ્તસૂરિ મહારાજે નવવરણ માં ઉચ્ચાર્યું છે કે—
अभिग्गहियमणाभिग्गहियं तह अभिनिवेसियं चेव । संसइयमणाभोगं, मिच्छत्तं पंचहा होई ॥४॥
• છ પ્રકારે મિથ્યાત્વઃ
પૂ. મહોપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજે મિથ્યાત્વના છ પ્રકારોનો નિર્દેશ આપ્યો છે – (૧) લૌકિક દેવગત મિથ્યાત્વ, (૨) લૌકિક ગુરુગત મિથ્યાત્વ, (૩) લૌકિક પર્વગત મિથ્યાત્વ, (૪) લોકોત્તર દેવગત મિથ્યાત્વ, (૫) લોકોત્તર ગુરુગત મિથ્યાત્વ, (૬) લોકોત્તર ૫ર્વગત મિથ્યાત્વ.
આ છ પૈકી પહેલાં, બીજાં, ચોથા અને પાંચમા મિથ્યાત્વનું વર્ણન મિથ્યાત્વના ચાર પ્રકારોમાં થઇ ચૂક્યું છે તેથી તેની પુનરાવૃત્તિ કરતાં નથી. ત્રીજાં અને છઠ્ઠા પ્રકારનું વર્ણન પ્રસ્તુત છે...
જન્માષ્ટમી, હોળી, નવરાત્રિ, રક્ષાબંધન, સંક્રાન્તિઓ, ક્રિસમસ વિગેરે લૌકિક પર્વોનો મહોત્સવ મનાવવો અથવા તેમના તેવા પ્રકારના ઉત્સવની અનુમોદના કરવી એ લૌકિક પર્વગત મિથ્યાત્વ છે.
ભૌતિક હેતુથી શ્રી શત્રુંજય વિગેરે તીર્થની યાત્રા કરવી, ભૌતિક એષણાથી જિનશાસનના તપ વિગેરે અનુષ્ઠાનો કરવા એ લોકોત્તર પર્વગત મિથ્યાત્વ છે.
♦ મિથ્યાત્વના આઠ પ્રકારો :
મિથ્યાત્વના આઠ પ્રકારો પણ થઇ શકે. જે નીચે મુજબ છે - (૧) ઐકાન્તિક મિથ્યાત્વ, (૨)સાંશયિકમિથ્યાત્વ, (૩)વૈનાયિકમિથ્યાત્વ, (૪) પૂર્વયુદ્ધહમિથ્યાત્વ, (૫) વિપરીતરૂચિ મિથ્યાત્વ, (૬) નૈસર્ગિક મિથ્યાત્વ, (૭) સાંમોહિક મિથ્યાત્વ, (૮) દૃષ્ટિયુક્ત મિથ્યાત્વ.
સોધપ્રરળ માં પૂ. પૂર્વાચાર્ય શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે ફરમાવ્યું છે કે—
एगतिय - संसइयं, वेणइयं पुव्ववुग्गहं चेव ।
વિવરીયજ્ઞ - નિસમાં, સમ્મોઢું મૂર્હમવં ||૧૪૩૦ના
૧. વિવિધ પ્રકારના નયોમાંથી એકાદ નયને અને ક્યારેક તેના પણ અંશને અન્ય નયોના ઇન્કારપૂર્વક પકડી લેવો તે ઐકાન્તિક મિથ્યાત્વ છે.
૨. જિનેશ્વરની વાણી સાચી હશે કે કાલ્પનિક ? એવી શંકા કરવી તે સાંશયિક મિથ્યાત્વ.
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा- ११
९७