Page Text
________________
લોભી ધનની પ્રાપ્તિમાં સંતોષ કદિ નવિ પામે, સ્વાધ્યાયાદિક યોગોમાં મુનિ તૃપ્તિ કંઠે નવિ પામે ધન. ૫૦
(૪૦)(૩) ભગવાન વજસ્વામીજીની પાટપરંપરામાં થયેલા શ્રી અગસ્ત્યસિંહસૂરિએ ૨ રચેલી દશવૈ. નિર્યુક્તિની ચૂર્ણિમાં સાતમાં અધ્યયનમાં તેઓ શ્રી ફરમાવે છે કે સંયમી દિ એવો વિચાર તો ન જ કરે કે એવું બોલે પણ નહિ કે ‘વરસાદ ન પડે, દુકાળ પડો.' કેમકે દુકાળ પડે તો કરોડો લોકો પાણીની અછતમાં પરેશાન થાય, મરી જાય. પણ એજ રીતે સંયમી એવો વિચાર પણ ન કરે કે એવું બોલે ય નહિ કે “વરસાદ પડો, સુકાળ થાઓ.' કારણ કે વરસાદ પડે તો ખેતી થાય અને એમાં કરોડો ત્રસજીવો મરે. ધસમસતા નદીના પ્રવાહમાં ય કેટલાય નાના મોટા ત્રસજીવો તણાઈને મરી જાય. કેટલાય વૃક્ષો ઉખડી-ઉખડીને તણાઈ જાય.
હદ તો એ થઈ કે તેઓશ્રી લખે છે કે “જો દુકાળ હોય તો ઘણા લોકો મૃત્યુ પામવાથી સ્મશાનના કામદારને અને લાકડાનો ધંધો કરનારને ઘણો વધારે નફો થાય. હવે જો સુકાળ હોય તો લોકો ઓછા મ૨વાથી એ કામદાર અને લાકડાના વેપારીને નુકશાન થાય, ઓછો નફો થાય. અને માટે જ સુકાળની ઈચ્છા કરનાર સંયમી ગર્ભિત રીતે એ શ્મશાનના કામદાર અને લાકડાના વેપારીના દુઃખની અનુમોદના આપી રહ્યો છે. જે સંયમી માટે ઉચિત નથી. એને માટે તો તમામે તમામ જીવો સરખા છે. એટલે જે બાબત અમુકને હિતકારી અને અમુકને અહિતકારી હોય તેવી બાબતોની સંયમી ઈચ્છા પણ ન કરે તો એનું નિરૂપણ તો કરે જ શી રીતે ?
અલબત્ત આ અતિ ઉચ્ચકોટિના, પરમ માધ્યસ્થ્યભાવને પામેલા મહાત્માઓની અપેક્ષાએ સમજવાનું લાગે છે. સરાગદશામાં રહેલા સંયમીઓ કરોડો જીવોની દયાથી પ્રેરાઈને સુકાળની ઈચ્છા કરે તોય એમાં એમને એમની ભૂમિકા પ્રમાણે દોષ નથી લાગતો. એમનાં મનમાં એ વખતે કરોડો જીવો પ્રત્યેની કરૂણાનો જ ભાવ હોય છે. લાકડાના વેપારી કે શ્મશાનના માણસ વગેરેને નુકશાન પહોંચાડવાનો લેશ પણ આશય હોતો નથી.
પણ છતાં એ હકીકત તો છે જ કે વર્તમાન કાંળની આપણી જે ભાષા છે, એ ભલે સરાગદશાની હોય પણ આપણું લક્ષ્ય તો એ પરમમાધ્યસ્થ્ય જ છે.
સાર એટલો જ કે જે વચનો અમુકને હિતકારી અને અમુકને અહિતકારી બનતા હોય એવા વચનો સંયમી ન બોલે. પણ કોઈનેય અહિતકારી ન બને એવા વચનો બોલે. (જિનપૂજા-સાધર્મિકભક્તિ વગેરે મિશ્રકાર્યોના ઉપદેશ યતનાપૂર્વક આપે એ વાત આપણે જોઈ ગયા.)
ઉપમિતિમાં આચાર્યશ્રીએ રાજાને મહોત્સવની રજા ન આપી એનું કારણ જ એ છે કે એ મહોત્સવ રાજા વગેરેને હિતકારી હતો. છતાં સ્થાવરજીવોની હિંસા થવાની હોવાથી વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૭ (૫૦) વીર વીર વીર વીર વીર
| SR No. | 005775 |
| Book Title | Asht Pravachan Mata |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gunhansvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan Trust |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 328 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |