________________
૧૧૪ જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર ૧દિસ્વસ્તિકની રેખાથી વિભૂષિત હતા. વક્ષારથળ સુવર્ણશિલાને તળિયાની પેઠે ઉજજવળ. પ્રશસ્ત, સમતલ, માંસલ, વિશાળ, પહેલું અને શ્રીવત્સથી અંકિત હતું. દેહ કનકની સમાન કાંતિવાળે, નિર્મળ, સુજાત, નિરુપત અને ઉત્તમ પુરુષનાં ૧૦૦૮ લક્ષણથી લક્ષિત હતું. તેમની પીઠનાં હાડકાં બહાર દેખાતાં ન હતાં. પડખાંએ સુંદર રીતે નમેલાં, સંગત, સુંદર, સુજાત, મિત મર્યાદાવાળાં, પુષ્ટ અને રતિકર હતા. રેમરાજી સરળ, સરખી, આછી, કાળી, ચીકણી, મનોહર, લકતી અને રમણીય હતી. કુક્ષિ મત્સ્ય અને પક્ષીની જેવી સુજાત અને પુષ્ટ હતી. પેટ મસ્ય જેવું હતું. ઇન્દ્રિયે નિર્મળ હતી. નાભિ ગંગાવર્તકની પિઠે પ્રદક્ષિણાવર્ત મેજાએથી ચંચળ તેમ જ સૂર્યનાં કિરણથી ' વિકસેલ પદ્મની જેવી ગંભીર અને વિસ્તીર્ણ હતી દેહને મધ્ય ભાગ વચમાં સાંકડા ભાગવાળી ત્રણ લાકડાંની ઘડી જેવ, મુસળ અને દપર્ણના મધ્ય ભાગ જે, ઉત્તમ સુવર્ણની મૂઠ જે અને વજન જે વળેલું હતું. કેડને પ્રદેશ પ્રમેદ પામેલા ઉત્તમ અશ્વ અને સિંહના કરતાં વધારે ગેળ હતા. ગુહ્ય દેશ સુજાત અને ઉત્તમ અશ્વ જે તેમ જ ઉત્તમ અશ્વની પેઠે નિરુપલેપ હતા. પ્રભુની ચાલ ઉત્તમ હાથીની જેવી વિકમ અને વિલાસવાળી હતી. ઊરુએ સુજાત અને હાથીની સૂંઢ જેવા હતા. જાનુએ દાબડાનાં ઢાંકણાં જેવી ગૂઢ હતી. જંઘાએ હરિણી, કુરુવિન્દ અને સૂતર વણવાના પદાર્થની જેવી ગળ અને ચડતા ઉતરતા કમવાળી હતી. ઘંટીએ સંસ્થિત, સુશિલષ્ટ અને ગૃઢ હતી. પગે કાચબા જેવા મનેર અને સુપ્રતિષ્ઠિત
૧. દક્ષિણાવર્ત સ્વસ્તિક.
૨. ઘૂંટણ. ૩. એક જાતનું ઘાસ.
