Page Text
________________
૩૬
કારિકાવલી-મુકતાવલી-વિવરણ
---
પરંતુ આક્ષેપાક નથી. કારણ કે આક્ષેપાક કિમ્ શબ્દના પ્રયાગ હાય તા વિશ્વ માનમ્ ? કહ્યા પછી કોઈ પણ પ્રમાણ નથી તે ખતાવવુ' જોઈએ, જ્યારે અહીં તે! માત્ર ‘નહિ તંત્ર પ્રત્યક્ષ પ્રમાળ .’ઇત્યાદિ ગ્રંથથી માત્ર પ્રત્યક્ષ પ્રમાણનુ' જ નિરાકરણ કર્યું” છે. પ્રમાણુ સામાન્યનુ... નિરાકરણ કર્યું નથી. તેથી પ્રકૃત સ્થળે ‘કિમ્ ’ શબ્દ પ્રશ્નાર્થક છે. જાતિના અસ્તિત્વ માટે સમાનાકારક પ્રતીતિ સામાન્યતઃ પ્રમાણ હાય છે. નવદ્રવ્યાન્તર્ગત એક પૃથ્વીદ્રશ્યમાં પણ ઘી, લાક્ષા, વગેરે દ્રવ્યેામાં એકાકાર પ્રતીતિ થતી નથી. તેથી નવે દ્રષ્યમા ૐ દ્રચક્ ૐૐ દ્રવ્યમ્ ઇત્યાકારક સમાનાકારક પ્રતીતિ થતી ન હેાવાથી દ્રવ્યત્વ જાતિના અસ્તિત્વમાં પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ નથી એમ સમજીને પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી ભિન્ન પ્રમાણની જિજ્ઞાસાથી શતકાકારે “નનુ પ્રચસ્વ જ્ઞાતૌ ત્રિ' માનમ્ ?”” આ ગ્રંથથી શકા કરી છે. તેના સમાધાન માટે અનુમાન પ્રમાણના પ્રદર્શન માટે કહે છે જા સમાચિારળતા...... ઈત્યાદિ—માશય એ છે કે “ ના વાવચ્છિન્તસમવાયસંવધાવચ્છિન્ન कार्य तानिरूपित तादात्म्य सम्बन्धावच्छिन्नकारणता; यत्किञ्चिद्धर्मावच्छिन्ना, कारण तात्वाद्, घटत्वावच्छिन्नसमवायसम्बन्धावच्छिन्नकार्य तानिरूपितता(ચિલમ્પાવન પાવચ્છિન્તજારળતાવવું ” આ અનુમાનથી કાના સમાયિકારણનિષ્ઠકારણતાના અવચ્છેદકરૂપે દ્રવ્યત્વ જાતિની સિદ્ધિ થાય છે. કા માત્રનું સમવાયિકારણ દ્રવ્ય જ છે. તેથી કાર્યાં વાવચ્છિન્ન સમવાયસ ધાવચ્છિન્ત કાર્ય તાનિરૂપિત તાદાત્મ્યસ'ખ'ધાવચ્છિન્નકારતા દ્રવ્યમાત્રમાં છે અને તે દ્રવ્યનિષ્ઠ સમવાયિકારણતાના જે અવચ્છેદક છે તે જ દ્રવ્યત્વ જાતિ છે. આ રીતે અનુમાનપ્રમાણ દ્રવ્યત્વ જાતિના અસ્તિત્વમાં પ્રમાણ છે. કાય. સામાન્યાન્તઃપાતિ ધ્વંસાત્મક કાર્યનું કોઇ સમવાય કારણ ન હાવાથી સમવાયસ બધાવચ્છિન્ન કાર્યતાના અર્થાન્ન જન્ય દ્રવ્ય-ગુણ ક નિષ્ઠ કાર્યતાના અવરછેદક કા વ નહી‘ થઈ શકે તેથી ઉક્તાનુમાનમાં પક્ષઘટક તાદ્દશ કા વાવચ્છિન્ન કાર્યતાની અપ્રસિદ્ધિના કારણે
......
| SR No. | 005698 |
| Book Title | Karikavali Muktavali Vivaran Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Mokshaiklakshi Prakashan |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |