Page Text
________________
----------
---
---
------
-
કારિકાવલી-મુક્તાવલી-વિવરણ તાદશ જ જલત્નાવચ્છિન્ન જન્યતાનિરૂપિત જનકતાવરછેદકતયા સિદ્ધ. જલત્વ જલપરમાણુમાં માની શકાય છે. એ જલનિરૂપણ વખતે સ્પષ્ટ કર્યું જ છે. એ અહીં યાદ રાખવું. .
જે સુઈત્યાદિ–કેટલાક લોકે એમ કહે છે કે સુખદુઃખાદિ સમવાચિકારણુતાવરછેદકતયા સિદ્ધ આત્મત્વ જાતિ ઈશ્વરમાં માનવાની જરૂર નથી કારણ કે એ આમ જાતિના અસ્તિત્વમાં સુખદુઃખાદિની સ્વાશ્રયમાં ઉત્પત્તિ પ્રમાણ હેવાથી સુખદુઃખાદિના અનાશ્રય ઈશ્વરમાં આત્મત્વ જાતિને માનવામાં કઈ પ્રમાણ નથી. યદ્યપિ આ રીતે ઈશ્વરને છોડીને અન્ય આત્માઓમાં જ આત્મત્વ જાતિને માનવાથી વિભાજક વાક્ય દ્વારા આત્માન વિભાગ થવાથી આત્મસ્વાવરિછનાન્તઃપાતી, ઈશ્વર નહીં થાય અને તેથી નવદ્રવ્યાતિરિક્ત દશમદ્રવ્ય તરીકે ઈશ્વરનું નિરૂપણ કરવું પડશે પરંતુ વિભાજન વાક્ય દ્વારા જ્ઞાનવન વિભાગ હોવાથી જ્ઞાનવત્તાવચ્છિનાતઃપાતી, ઈશ્વર પણ હેવાથી ઈશ્વરમાં દશમદ્રવ્યત્વનો પ્રસડ્ઝ નહીં આવે. કારિકાવલીમાં “મેનિયા...ઇત્યાદિ ગ્રન્થ આત્મામાં પ્રમાણનું પ્રદર્શન કરવા માટે છે. આત્મા ઈન્દ્રિય અને શરીરને અધિષ્ઠાતા અર્થાદ પરંપરાએ ચિતન્ય [જ્ઞાનવત્વ ને સમ્પાદક છે. આત્મામાં સમવાય સંબંધથી જ્ઞાનવત્ત્વ છે. એ જ જ્ઞાન અવચ્છેદકતા સંબંધથી ઈન્દ્રિય અને શરીરમાં છે. અવચ્છેદકતા સંબંધથી જ્ઞાનના આશ્રય ઈન્દ્રિય અને શરીરને જોઈને તાદશજ્ઞાનના સમવાય સંબંધથી આશ્રયભૂત આત્મદ્રવ્યનું અનુમાન થાય છે. આમદ્રવ્યના જ્ઞાનવત્વ વિના ઈન્દ્રિય અને શરીરાદિ અચેતન પદાર્થોનું જ્ઞાનવત્વ અનુપંપન્ન છે. કારણ કે “જે જે અચેતન છે તે તે ચેતનાધિષ્ઠિત થઈને જ કામ કરે છે. એ વ્યાપ્તિ છે. એ વ્યાપ્તિના અનુરોધથી ઈન્દ્રિયો અને શરીરને વિષય ગ્રહણમાં પ્રવર્તાવનાર ચેતન–આત્મદ્રવ્યની કલ્પના કરાય છે. યદ્યપિ “બ સુર્વ અટું ટુવી” ઈશ્વાકારક પ્રતીતિના અનુરોધથી માનસ પ્રત્યક્ષના વિષયભૂત આત્માની સિદ્ધિ તે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી જ થઈ જાય છે. તેથી તેની સિદ્ધિ માટે અનુમાન પ્રમાણની
| SR No. | 005698 |
| Book Title | Karikavali Muktavali Vivaran Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Mokshaiklakshi Prakashan |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |