________________
કરિકાવલી-મુક્તાવલી-વિવરણ ૩૪ નિપથર– ગુરુ – સ્નેહસમવાયિકારણુતાવચ્છેદક રૂપે જલવ જાતિની સિદ્ધિ થાય છે. “નૈવામિवायसम्बन्धावच्छिन्नकार्यतानिरूपिततादात्म्यसम्बन्धावच्छिन्नकारणता; यत्किञ्चिद् धर्मावच्छिन्ना कारणतात्वाद् घटत्वावंच्छिन्नतादृशकार्य तानिन्પિતતારાચાર્યજીન્નાઝવાદનોmતાવ આ અનુમાનથી સ્નેહનિષ્ટ તાદશકાર્યતાનિરૂપિત સમાયિકારણતાના અવચ્છેદક ધર્મરૂપે જે સિદ્ધ થાય છે. તે જ જલત્વ' જાતિ છે. યદ્યપિ સ્નેહનિષ્ઠકાર્યતા અનિત્યસ્નેહમાત્રમાં હોવાથી નિત્ય અને અનિત્ય નેહસામાન્યમાં વૃત્તિ નેહત્વ ધર્મ તાદશ સ્નેહ નિષ્ઠ કાર્યતાને અવચ્છેદક નહીં મનાય. પરંતુ ઉક્ત અનુમાનઘટક નેહત્વ “જન્યસ્મહત્વ પરક હોવાથી તાદશ સ્મહત્વાવચ્છિન્નકાર્યતાની અપ્રસિદ્ધિ નહીં થાય. યદ્યપિ, આ રીતે જન્યસ્મહત્વાવચ્છિન્નકાર્યતાનિરૂપિત સમાયિકરણતાવચ્છેદક્તા સિદ્ધ જલત્વ જાતિ જલીય પરમાણુમાં નહીં માની શકાય. કારણ કે ત્યાં જ સ્નેહની સમવાય સંબંધથી ઉત્પત્તિ થતી નથી. “ઘટવાયવરિચ્છન્નકાર્યતાનિરૂપિત દંડત્વાધવચ્છિન્ન કારણતાને અવછેદક દંડવાદિ ધર્મ જેવી રીતે ઘટની પ્રત્યે કારણ નહીં થનારા અરણ્યસ્થ દંડાદિમાં પણ મનાય છે. તેવી રીતે જન્ય સ્નેહ સમવાયકારણતાવચ્છેદકતયા સિદ્ધ જલત્વજાતિ જ સ્નેહની પ્રત્યે કારણ નહીં બનનારા સ્નેહ૫ત્તિ માટે સ્વરૂપ એગ્ય એવા જલીય પરમાણુમાં પણ માની શકાય છે.” એ કહેવું યોગ્ય નથી. કારણ કે ઘટાદિકારણુતાવરછેદક દંડવાદિમત્ત અરણ્યસ્થ દંડાદિમાં માની શકાય છે. તાશકારણતાવચ્છેદક ધર્મ સ્વરૂપ અરણ્યસ્થદંડાદિમાં સ્વરૂપ યોગ્યતા તેઓ અનિત્ય હોવાથી માની શકાય છે. જ્યારે જન્યસ્નેહસમવાય. કારણુતાવરછેદકતયા સિદ્ધ જલવ જાતિ, જલીય પરમાણુ નિત્ય હોવાથી તેમાં માની શકાશે નહિ, અન્યથા તાદશ જલવ જાતિમત્વ સ્વરૂપ સ્નેહપત્તિ પ્રયોજક સ્વરૂપગ્યતા નિત્ય જલીય પરમાણુમાં માનીએ તે પરમાણુમાં ગમે ત્યારે પણ ફત્પત્તિ [સ્નેહોત્પત્તિને પ્રસંગ આવશે. આથી સ્પષ્ટ છે કે નિત્યવસ્તુને સ્વરૂપગ્યરૂપે
