________________
છે અને તેમ છતાં એ જ જીવ એ જ શરીર દ્વારા જગતને જાણી શકે છે, ભેગવી શકે છે અને બનાવી શકે છે. પરંતુ અંદરમાં રહેલ જીવ (આત્મા) પરમાત્માને સજાતિય હેવાથી એ જ જીવ એજ શરીર (કરણ) દ્વારા પરમાત્માને અને પરમ આત્મ તત્વને જાણીને, પરમાત્માની ભક્તિ કરી પરમાત્મા સ્વયં બની શકે છે. પરમાત્મા સત્ છે અને સત્ છે તે સ્થિર છે, નિત્ય છે, અવિનાશી છે, અરૂપી છે, અક્રમિક છે, અક્રિયા છે. એમાં ગતિ નથી, જે કરણમાં છે. માટે જ સગતિ અર્થાત્ મનુષ્ય ગતિને પામી સામાયિક, કાઉસગ્ગ, ધ્યાન આદિ સાધના દ્વારા અસ્થિર મટી જઈ સ્થિર બની જવું જોઈએ.
જ્યાં સુધી શરીરમાં ઉપગ (ચેતન-આત્મા) છે ત્યાં સુધી શરીરને ચેાગ કહેવાય છે. ચોગમાંથી ઉપયોગ (આત્મા) ચાલી ગયા બાદ અર્થાત્ મરી ગયા બાદ એ જ શરીરને ચિગ ન કહેવાતાં શબ કહેવાય છે. જેને શીધ્રાતીશીધ્ર નિકાલ–વિસર્જન કરવું પડે છે. એટલે કે અંતે શરીરની રાખ બને છે.
ઉપર જણાવ્યું તેમ શરીર એ પુદ્ગલ વિશ્વને અંશ હોવા છતાં એ શરીરમાં આત્મા (ઉપગ) ભળવાથી ભેગ બને છે. પણ જગત તેનું અંશ બની જાય છે. કારણ કે આત્મા અરણીયાન હોવા છતાં મહામહિયાન છે. આત્મા પરમાત્મા બનવા શક્તિમાન છે અને આત્મા, પરમાત્મા બનતા આખું ય જગત બ્રહ્માંડ એના કેવલજ્ઞાનમાં પ્રતિબિંબ બિત થાય છે. શરીર-ઈન્દ્રિયેનું સંચાલકબળ મન છે. જે મનની ચાલક, બુદ્ધિ છે. એ બુદ્ધિ આત્માના પ્રકાશમાં જ કામ કરી શકે છે.
