________________
૨૯૫ પરમાત્માઓ જેઓ નિત્ય પર્યાયને પામ્યા છે તે સઘળાંને સાત ન કે ચાર નિક્ષેપ અનુપરિત રીતે લાગુ નથી પડતા. ઉપયોગ સ્વરૂપમાં વીતરાગતાની પ્રાપ્તિ એ સમભિરૂઢ નય છે. જ્યારે કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ એ એવંભૂત નય છે. જે કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિનું લક્ષ્ય રાખી તેને સાધ્ય તરીકે સવકારી સાધક સાધના કરે છે તે નૈગમનય–વ્યવહારનય છે.
સાતે નાના આપણે કર્તા છીએ અને તેના ભે કતા છીએ. સાતે નેનો આપણે ઉપયોગ કરીએ ત્યારે તે આપણને કાર્યરૂપ બને છે. વ્યક્તિ પોતાની વૃત્તિ પ્રમાણે, કર્તા–ભકતા ભાવ પ્રમાણે અને પોતાના સ્વાર્થ પ્રમાણે જુદા જુદા નયને ઉપયોગ કરે છે. જીવન આ સાત દષ્ટ ભાવો તેમજ જીવના કર્તા–કતા ભાવને સાથે રાખી જગતને સમજીશું તે જગતનું સ્વરૂપ સમજાશે. - જીવ અને શરીર પુદ્ગલ દ્રવ્ય એ બંને ભિન્ન ભિન્ન દ્રવ્ય છે. તે બંનેને સંયોગિક સંબંધ પ્રવાહથી ચાલ્યા કરે છે. સંગ સંબંધો સર્વથા જુદા કરી શકાય છે. બાકી તદરૂપ સંબંધ જુદા કરી શકાતા નથી, જેનું જ્ઞાન ચૌતન્ય છે તેનું નામ આત્મા છે! આત્મા અને જ્ઞાનને સંબંધ તદ્દરૂપ સંબંધ છે. તે કદી એકબીજાથી જુદા પડે નહિ. [સાગ દ્રષ્ટાંત હીરાની વીટી, હીરે અને વીંટી જુદાં પાડી શકાય. તદુરૂપ દ્રષ્ટાંત: સેનું અને તેની પીળાશ જુદાં પાડી શકાય નહિ.)
સાતે નર્યો દ્વારા આધ્યાત્મિક સાધના થઈ શકે છે અને પિતાના સ્વરૂપને નિરાવરણ કરી શકાય છે. અર્થાત્ વિકારી
