________________
પ્રત્યેક ઉકેલ એક નવી સમસ્યા | ૧૭
ઉકેલ બતાવે છે તે ઉકેલ પોતે જ સમસ્યા બની જાય છે. દાખલા તરીકે એક જગાએથી બીજી જગાએ જવા માટે આધુનિક જમાનાએ મોટરકાર આપી, પછી મોટરને કારણે ઘણી નવી સમસ્યાઓ ઊભી થઈ. એક બાજુ અંતરો વધ્યાં – કામ કરવા, સગાંવહાલાંને મળવા, ચીજવસ્તુઓ ખરીદવા, કાચો માલ મેળવવા, પોતાનું ઉત્પાદન વેચવા લોકોને વધુ ને વધુ દૂર જવું પડે છે. બીજી બાજુ નવી સમસ્યાઓ શરૂ થઈ, જેમ કે અકસ્માતો, ટ્રાફિક જામ, કસરતનો અભાવ વગેરે. આ નવી સમસ્યાઓ માટે નવા ઉકલો શોધાયા. જેમ કે અકસ્માતો માટે રસ્તા પર ટેલિફોનો, રક્તબૅન્કો, પોલીસો, ડૉકટરો, વીમા કંપનીઓ, વકીલો; કસરત માટે હાથપગ હલાવવાનાં યંત્રો અને હેલ્થ કલબો વગેરે. આ બધાંના પાછા બીજા નવા પ્રશ્નો ઉભા થાય છે. આમ, પ્રશ્નો વધતા જ જાય છે અને સાથે આપણા ઉપરનો બોજો વધારતા જાય છે.
- સાર એ છે કે ટેકનિકલ ઉકેલ પ્રશ્નના મૂળ તરફ નથી જતો. આપણી નવી દુનિયાનું આ લક્ષણ છે અને એનું કારણ એ છે કે નવા પ્રશ્નો સર્જાય તો તમે નવી વસ્તુઓ વેચી શકો અને તમને નવા ઉદ્યોગો મળે પણ આ નવા ઉદ્યોગો મૂળ સમસ્યાના ઉકેલ માટે જરૂરી નથી, એથી એ બોજારૂપ છે. એને બદલે આપણે પ્રશ્નને મૂળથી ઉકેલવા જોઈએ. આપણે રોજ જ જવું પડે એ અંતરો જો લાંબા જ ન હોય તો મૂળ મોટરની જે જરૂર ઊભી ન થાય. એટલે મૂળ પ્રશ્નનો ઉકેલ છે સ્થાનિક બજાર માટે સ્થાનિક ઉત્પાદન.
આ વાત પર તો તમારે બંનેએ મને ઘણું કહેવાનું છે, મેં કહ્યું. પણ આ વાતમાં પરોવાઈએ એ પહેલાં સીગી અને પેટ્રા તમે નાસ્તો કરી લો. પછી વાત આગળ ચલાવીએ.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
