Kshatrapkalin Gujarat Itihas ane Sanskruti

SR No.: 005551
Original Sutra Author: N/A
Author: Rasesh Jamindar
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 2006
Total Pages: 464
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 306

પ્રકરણ રાત્તર
૩૩. મા થિતા મુખ્ય ૩મા નામ ના શુભા (સ્કંદપુરાણ, ૪, ૧૧૫).
3. एतत्प्रकाशते तीर्थं प्रभासं भास्कर द्युति ।
इन्द्रस्य दयितं पुण्यं पवित्र पापनाशनम् ॥
૩. સૂર્ય ભગવાને પોતાની સોળ કળામાંથી ૧૨ કળા પ્રભાસનાં બાર સૂર્યમંદિરમાં પ્રદત્ત કરી દીધી અને શેષ ચાર પોતે રાખી લીધી. (જુઓ અધ્યાય ૧૨). ઉપરાંત દુ.કે.શાસ્ત્રી, ગુજરાતનાં તીર્થસ્થાનો, પૃષ્ઠ
૫૫ ૫ .
૩. આર્ય ખપુટ પ્રાકૂ-ક્ષેપકાળમાં આપણા પ્રદેશમાં વિદ્યમાન હતા. તેઓ ભરૂચના વતની હતા અને વિદ્યાસિદ્ધ આચાર્ય હતા. આથી, પ્રફ઼ ક્ષત્રપકાલમાં અહીં જૈન ધર્મનો પ્રચાર હતો એમ સૂચવી શકાય, જે પ્રચાર--પરંપરા ક્ષત્રપકાલમાં ચાલુ રહી હોવાની પૂરતી સંભાવના નકારી શકાય નહીં.
30
આ બધા જૈનાચાર્યો વિશે જુઓ આ ગ્રંથમાં પ્રકરણ પંદરમાં તત્સંબંધિત વર્ણન-વિશ્લેષણ. ઉપરાંત જુઓ રસેશ જમીનદાર, ધ સ્ટેટ ઑવ જૈન ફેઇથ ઇન ગુજરાત અંડર ધ વૅસ્ટર્ન ક્ષત્રપ્સ : એન વરવ્યુ અપ્રેઝલ', જઓઇ., પુસ્તક ૪૯, ૧૯૯૯, પૃષ્ઠ ૭૫થી ૮૪.
૪.. પ્રભાવપરિત, ગુજરાતી આવૃત્તિ, પૃષ્ઠ ૬૩. મૂળગ્રંથમાં શ્લોક ૨૪૭થી ૩૦૬. ૪૧અને વિવિધતીર્થવ,કલ્પ નંબર ૧૦ અને ૧, ૬, ૧૦ અનુક્રમે.
૨ આ બધા જૈનાચાર્યો કાજે જુઓ આ ગ્રંથમાં પ્રકરણ પંદર,
૪૪અને૪૫. જુઓ આ ગ્રંથમાં પ્રકરણ અઢાર.
४६. एक्कसह छत्तीसे विक्कम रायस्य मरणपत्तस्स
૨૯૩
સરઢવનદીપ કો સેવડો સંધો (વર્શનસાર, શ્લોક ૧૧).
छब्बस सएहि नउत्तरेहि तइय सिद्धिगयस्य वीरस्स ।
कम्बलियानं दिक्कि वलहि पुरिए समुप्पन्ना ॥
(જિનેશ્વરસૂરિ, પ્રમાતજ્ઞળમાંની ગાથા) ઉપરાંત દેવસેનસૂરિ, ભાવસંગ્રહમાંની કથા, શ્લોક ૫૨થી ૭૫.
૪૭. સાંકળિયા, આગુ, પૃષ્ઠ ૪૭.
૪૮. બોરિયા-ઈંટવાની વિગતો વાસ્તે જુઓ આ ગ્રંથમાં પ્રકરણ ઓગણીસ,
૪૯. આ બધી ગુફાઓની માહિતી માટે જુઓ આ ગ્રંથમાં પ્રકરણ અઢાર.
૫૦. જુઓ આ ગ્રંથમાં પ્રકરણ ઓગણીસ. ઉપરાંત એવેશન એટ દેવની મોરી, પૃષ્ઠ ૧૪૧થી.
૫૧. જુઓ આ ગ્રંથમાં પ્રકરણ પંદર.
૫૨. એઇ., પુસ્તક ૧૬, પૃષ્ઠ ૨૪-૨૫.
૫૩. જૈનધર્મમાં કોઈ પણ સમયે આ શબ્દો પ્રયોજાતા ન હતા એવું પુણ્યવિજયજીની સાથેની મૌખિક ચર્ચામાં આ લેખકને ૧૯૬૬માં જાણવા મળેલું.
૫૪. આ લેિખોમાં ૠષભદ્રેવ શબ્દનો ઉલ્લેખ છે. તેથી તે જૈનધર્મના લેિખો હોવાની અટકળ થઈ છે (ક. ભા. દવે, ગુજરાતનું મૂર્તિવિધાન, પૃષ્ઠ ૧૧૧). પરંતુ આ નામ અહીં સમકાલીન એવી કોઈ સામાન્ય વ્યક્તિનું હોવાનું સૂચન જણાય છે. વૃષભ શબ્દ શૈવ સંપ્રદાય સાથેય સંલગ્નિત હોઈ તેને શૈવપંથના ષ્ટિલેખો કહી શકીશું ?
૫૫. અનુક્ષત્રપકાલ (મૈત્રકકાળ) દરમ્યાન ગુજરાતમાં બૌદ્ધધર્મના લગભગ તેર વિહાર હોવાની હકીકત દાનશાસનોમાં છે. યુઆન શુઆંગ તો આ સમયે ગુજરાતમાં સેંકડો વિહાર હોવાનું નોંધે છે (મૈગુ., પૃષ્ઠ ૩૯૫થી ૪૦૪). એટલે મૈત્રકકાલ દરમ્યાનની બૌદ્ધધર્મની આભ્યુદયિક સ્થિતિ ઉપરથી પણ કહી શકાય કે પ્રામૈત્રકકાલ (ક્ષત્રપકાલ)માં પણ ગુજરાતમાં બૌદ્ધધર્મનો સારો પ્રચાર હતો.