________________
द्रव्यलोक ]
'त्रस' अने ' स्थावर ' जीव विषे । (३२३) द्वाराणि पर्याप्त्यादीनि सर्वाण्यप्यविशेषतः ।
सम्भवन्त्योघतो जीवे विज्ञेयानि यथागमम् ॥ २४ ॥ इति सामान्यतः संसारिजीवनिरूपणम् ॥
संसारिणो द्विधोक्ताः प्राक् त्रसस्थावरभेदतः । स्थावरास्तत्र पृथ्व्यम्बुतेजोवायुमहीरुहः ॥ २५ ॥ पंचामी स्थावराः स्थावराख्यकर्मोदयात्किल ।
हुताशमरुतौ तत्र जिनैरुक्तौ गतित्रसौ ॥ २६ ॥ इति जीवाभिगमाभिप्रायेण ॥ आचारांगनियुक्तिवृत्यभिप्रायेण तु___ दुविहेत्यादि। त्रसा एव जीवात्रसजीवाः लब्धिप्रसाः गतित्रसाश्च। तेजोवायू लब्ध्या त्रसौ इति । अन्ये च नारकादयः गतित्रसा: । इति तात्पर्यम् ॥
वनस्पतिश्च प्रत्येकः साधारण इति द्विधा। सर्वेऽमी बादराः सूक्ष्मा विना प्रत्येकभूरुहम् ॥ २७ ॥
એ જીવનું સ્થાન એઘથી ” સમસ્ત લેક છે. વળી એમને વિષે “પર્યાપ્ત” આદિ सर्वदा। 'आधथी' संलवे छे-ये मागममा ४ा प्रभारी ngai. २३-२४.
આ પ્રમાણે સંસારી જીવનું સામાન્ય સ્વરૂપ કહ્યું.
અગાઉ “ત્ર” અને “સ્થાવર એમ બે પ્રકારના સંસારી જીવો કહ્યા છે તેમાં પૃથ્વીકાય, અપકાય, તેઉકાય, વાઉકાય અને વનસ્પતિકાય એ પાંચ સ્થાવર છે. એ પાંચને સ્થાવર નામ કર્મનો ઉદય હોવાથી એ સ્થાવર છે. તેમાં પણ તેઉકાય અને વાઉકાયને જિનભગવાને गतिनी अपेक्षा त्रस हा छ.२५-२६.
से ' निगम'न। मलिप्राय छे.
આચારાંગસૂત્રની નિયુક્તિવૃત્તિને અભિપ્રાયે તો જે જી ત્રસ હોય તે જ ત્રસ કહેવાય. सेना तित्रसासनचित्रस' सेवाह पाई.तय भने पायએ મતે લબ્ધિત્રસ છે, અને નારકીના જીવો વગેરે ગતિગ્રસ છે.
वनस्पतिशायना प्रत्ये' मने साधारण सभमे से छे. प्रत्ये' वनस्पतिशय शिवाय पाये 'स्था१२' सूक्ष्म अने मा६२ मे छे. २७.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org,
