Page Text
________________
એશિયાની ભૂમિકા સાથે ભારતી અસ્મિતા ભામ-૨
સંદર્ભમાં જ એનો વિચાર કરવો ઘટે. જ્યારે રાજકીય પ્રક્રિ. યુરોપના અન્ય રાજકીય ખ્યાલની ( લોકશાહી, ઉદારમતવાદ યાનું કઈ પા પાસું એનાથી અલિપ્ત રહી શકતું નથી. વ.) સાથે રાષ્ટ્રવાદની વિચાર સરણી એ પગ શિક્ષિત વર્ગમાં
શયન સમાજમાં વિદેશી શાસનની સ્થાપનાએ ઘણાં દુરગામી પ્રવેશ કર્યો. આ પાશ્ચાત્ય કેળવણી પામેલે એશિયાનો ભદ્ર પરિણામો પેદા કર્યા એશિયન રાષ્ટ્રવાદ એક સીધું પરિણામ હતું. વગ (Elite) એનો પ્રથમ પુરસ્કર્તા બન્યો અને આ જ વગે એશિયામાં રાષ્ટ્રવાદનો ઉદ્દભવ થવા પાછળ અનેક કારણે જવાબ વિદેશી રાજ્યકર્તાઓ સામેના આંદોલનનું નેતૃત્વ લીધું. દાર ગોરાઓની રંગભેદની નીતિ, એશિયન પ્રજાનું આર્થિક શે- આપણે વાણીતા ઇતિહાસકાર ડો. આર. સી. મઝમુદાર પણ પણ, પાશ્ચાત્ય રિક્ષ) વા ડુત પર ડારતા સૌનો વિકાસ ધામ ભારતીય રાષ્ટ્રવાદના ઉદ્ભવની બાબતમાં આવું જ મંતવ્ય વગેરે. આમ, રાષ્ટ્રવાદના વિકાસ માટે કોઈ એક કારણ દર્શાવી વ્યક્ત કરે છે. (૪) શકાય નહિ. આપણે કેવળ ધર્મના પરિબળની જ વિચારણા
કેટલાક એશિયન સમાજોએ રાષ્ટ્રવાદની ભાવનાના મૂળ કરીશું આપણે મુખ્ય પ્રશ્ન એ છે કે વિદેશી શાસન દરમ્યાન
પિતાના દેશની પરંપરામાં શોધવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે. જાપાની રાષ્ટ્રવાદી આંદોલનને મજબૂત બનાવવામાં ધર્મ છે ફાળે આપ્યો અને સ્વાધીનતાની પ્રાપ્તિ પછી રાષ્ટ્રિય નવઘડતરના :
રાષ્ટ્રવાદનો ઉદ્ભવ છેક સત્તરમી સદીમાં થયો હતો એમ જણાવી કાર્યમાં ધર્મ કેટલે અંશે પ્રેરણા રૂપ બન્યા !
શ્રી સી. જે. એચ. હેઈઝ ઉમેરે છે કે વાસ્તવમાં ઈ. સ.
૧૮૭૦ પછી યુરેપિયન સંસ્કૃતિના સંપર્કમાં આવ્યા બાદ વિદેશી શાસન અને સંસ્કૃતિ પ્રત્યે આ એશિયન જાપાની રાષ્ટ્રવાદે એનું આધુનિક વરૂપ પ્રાપ્ત કર્યું. (૫). રામાએ વ્યક્ત કરેલા પ્રતિભા દરેક બાબતમાં એક સરખા શ્રી જે. એચ. બ્રિમેલ લખે છે. “ વિદેશી શાસકે સામેના નથી. પ્રત્યેક સમાજ પોતાની આગવી સંસ્કૃતિ અને પરંપરા તમામ અદલને પાછળ પાશ્ચાત્ય પ્રેર રહેતી નથી. ઈન્ડોઅનસાર વિભિન્ન પ્રતિકિયા કરે છે. આ વસ્તુ સમજવા માટે નલિયામાં ડચ શાસકા વિરુદ્ધ થયેલા શરૂઆતના બળવાઓ આ સમાજોમાં રહેલી સમાનતા અને ભિનાએને પણ પાછળ પશ્ચિમની વિચારસરણીનો પ્રભાવ જણાતો નથી. વિયેટલક્ષમાં લેવાની જરૂર છે. આ બધા સમાજમાં ધાર્મિક પરં. નામની પ્રજાએ પ્રારંભથી જ કેચ શાસકો પ્રત્યે વિરોધ પરાનું સમગ્ર સામાજીક જીવન પર પ્રભુત્વ રહ્યું છે. તેઓ વ્યકત કર્યો છે. પોતે વિદેશીઓને હાથે પરાજીત થયા છે એ મુખ્યત્વે ખેતી પ્રધાન અર્થ વ્યવસ્થા ધરાવતા હોવાથી તેમનું હકીકતથી વિયેટનામીએ સભાન હતા. સમાન પ્રાતિ, ભાષા. જવનસ્તર પણ નીચું રહ્યું છે. આ બધા સમાજોમાં ધર્મ ભાષા, ધર્મ અને અન્ય વિદેશીઓ સામેના યુધ્ધની ભૂતકાલીન પરંપ્રજાતિ ઇત્યાદિને ધરણે નાની મોટી લઘુમતિ કેમે પણ અસ્તિત્વ પરાએ તેમનામાં રાષ્ટ્રીય એકતાનો સંચાર કર્યો હતે. આમ ધરાવે છે. જેને લીધે રાષ્ટ્રીય એકતાની સમસ્યા વધારે જટિલ ચાના આગમન પૂર્વે જ વિયેટનામી રાષ્ટ્રવાહે તેનું અસ્તિત્વ બને છે. આ સમાનતાઓની સાથે સાથે તેમનામાં રહેલી ધરાવતો હતો,” (૬) ભિન્નતાઓ પણ નોંધપાત્ર છે. ભારત જેવા રાજ્ય વિશાળ વિદેશી શાસનના સીધા પરિણામ રૂપે જ એશિયામાં વસતિ ધરાવે છે જ્યારે દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયાની ઘણુ સમાજે રાષ્ટ્રવાદનો ઉદભવ થયો છે એ વિચારનું ખંડન કરતા રંગૂન પ્રમાણમાં ઓછી વસતિ ધરાવે છે. કેટલાંક રાજ્યમાં લોકશાહી યુનિવર્સિટીના રેકટર છે. ટીન એગ રાજતંત્ર પ્રવર્તે છે તે કેટલાંકમાં આપખુદ અને લશ્કરી લખે છે, “મને લાગે છે કે દક્ષિણ તથા દક્ષિણ પૂર્વ એશિશાસન અસ્તિત્વ ધરાવે છે. કેટલાંક રાજ્ય ધમનિરપેક્ષતાની
યાના બધા રાષ્ટ્રો વિષે એમ કહેવું સાચું નથી કે રાષ્ટ્રવાદનો નીતિને અમલ કરવાનો પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે તે કેટલાંકે ધાર્મિક ખ્યાલ એમને વિદેશી શાસનને પરિણામે જ 'પા' શો છે. પરંપરાને શાસનતંત્રમાં વિશિષ્ટ દરજજો આવે છે. આ ઓછામાં એ મારી પ્રજા માટે તે એ સાચું નથી જ. સમાજમાં વિદેશી શરાનને ગાળે પશુ પ્રમાણમાં વધુ યા એની વિશિષ્ટ ભાંગલિક પરિસ્થિતિને કારણે બર્મામાં સદીઓ એ છે રહ્યો છે.
પહેલા રાષ્ટ્રવાદી ભાવનાનો વિકાસ થયે હતું. ભારત અને એશિયા રાષ્ટ્રવાદની લાક્ષણિક
ચીન જેવા શક્તિશાળી પડોશીઓ સામે પોતાના વ્યક્તિત્વને
જાળવી રાખવા માટે બર્મા પહેલેથી જ સજાગ રહ્યું છે.” “ભાર. એશિયન રાષ્ટ્રવાદના ઉદ્ભવની બાબત પરસ્પર તમાં પણ એવા વિદ્વાનોનો એક વર્ગ છે, જે એમ માને છે વિરોધી ખ્યાલે પ્રવતે છે. ઘણા વિદ્વાનોના અભિપ્રાય મુજબ કે રાષ્ટ્રવાદનો ખ્યાલ અંગ્રેજોના આગમન પૂર્વે પણ ભારતમાં રાષ્ટ્રવાદ એ મૂળતઃ યુરોપિયન ખ્યાલ છે. અને વિદેશી શાસકે પ્રવર્તતે હતો, વિષ્ણુપુરાણ ભારતની ભૌગોલિક સીમાઓનું પાસેથી જ એશિયન સમાજે એ પ્રાપ્ત થયેલ છે. એથી યથાર્થ વર્ણન કરી જણાવે છે કે ભારતના સંતાનને આ વિરુદ્ધ રાષ્ટ્રવાદનો ઉદ્દભવ એશિયાની ધરતી પર જ થયે પ્રદેશ છે. આ પ્રકારના અનેક વિધાનો સંસ્કૃત સાહિત્યમાંથી હોવાની માન્યતા કેટલાક વિદ્વાને ધરાવે છે. વિદેશી ભાષા ટાંકી શકાય. બ્રિટિશાના આગમન પૂર્વે પણ ભારતમાં સં' કૃતિક અને સંસ્કૃતિના સંપર્કમાં આવેલ એશિયને યુરોપની રાજકીય એકતા પ્રવર્તતી હતી એને ઈન્કાર ન કરી શકાય. અનેક ફિલસૂફીથી પ્રભાવિત થયા. પાશ્ચાત્ય કેળવણીના માધ્યમ દ્વારા સ્થાનિક અને પ્રાદેશિક પરંપરાઓની સાથે અખિલ ભારતીય
પ
રાણે ભારતની ભૌગોલિક સીમા
યા છે. એથી યથાર્થ વ
વિરુદ્ધ રાષ્ટ્રવાદને ઉર્દૂભવ એશિયાની
Jain Education Intenational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005145 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1042 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 48 MB |