________________
४३२
गुजराती भाषानी उत्क्रान्ति
कर्तासूचक करणाहरु (करणहार-करनार), लेणाहरु (लेवणहार
लेनार ), देणाहरु (देवणहार-देनार ), भूतकृदंत-कीधउं ( कीधुं-कर्यु), दीधउं (दीधु ), लीधउं ( लीधुं.) संबंधकभूतकृदंत-करीउ (करी-करीने ), लेउ (लई-लईने ).
देउ (दई-दईने ). हेत्वर्थकृदंत-करिवा (करवा-करवा माटे ), लेवा (लेवा ), देवा
(देवा ), करी जाणुं (करवा माटे जाणुं). भाषामां — लखी जाणुं' 'बोली जाणुं' वगैरे प्रयोगो सुप्रतीत छे.
पढी सकउ ( भणवा माटे शकुं-शक्तिवाळो छु–भणी शकुं छु). विध्यर्थ कृदंत-करिवउ (करवं-करवा जेवू), लेवउ (लेवू लेवा जेवू),
देवउ ( देवु देवा जेवू ). ऊपर जणावेलां उदाहरणोमां ते काळना कर्तरिप्रयोगो अने चालु कर्तरिप्रयोगोमां नहीं जेवं अंतर छे. फक्त कर्मणिप्रयोगोमां विशेष भेद छे. ते समये पण भूतकाळ माटे कर्मणिप्रयोगनो उपयोग थतो, आजे पण तेम ज छे. तेथी भूतकाळना कर्मणिप्रयोग साथे भेद नथी ए ध्यानमां रहे. ऊपर जणावेलां 'करई ' वगेरे प्रयोगोमां अंत्य 'ई' दीर्घ छे. तेनुं कारण अंत्यनुं उच्चारण दीर्घ थतुं होय एम लागे छे परंतु हवे पछी आवनारां क्रियापदोनां पदो जोतां अंते दीर्घ उच्चारणनी पण अनियतता जणाय छे.
संव० १३३० अने १३६९ मां लखवामां आवेला अतिचारना ऊतारामां — सर्दू मृषावादु', 'सर्व लोभु 'वगैरे प्रयोगोमां ‘सवू' नो 'ऊ' दीर्घ छे अने–वादु, लोभु वगैरेनो अंत्य — उ' हस्व छे एटले जोडणीनी नियतता कळाती नथी. ऊपर जणावेला संबंधक, हेत्वर्थ अने विध्यर्थ कृदंतने लागेला प्रत्ययोनी चर्चा आगळ आवी गई छे.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
