SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 586
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ५७२ जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिस्त्रे रेते चेव अंबरतलं विणीयाए रायहाणोए मज्झ मज्झेणं णिगच्छइ) दिव्यत्रुटितशब्द सन्निनादेन दिव्यानां देवकृतानां त्रुटितानां तुर्याणां वाद्यविशेषाणां यः शब्दो-ध्वनि: यश्च सङ्गतो निनादः प्रतिध्वनिस्तेन आपूरयदिवाम्बरतलं शब्दव्याप्तं नमः कुर्वदिवेत्यर्थः विनीतायाः राजधान्याः मध्यं मध्येन-मध्यदेशभागेन निर्गच्छति (णिगच्छित्ता) नित्य (गंगाए महाणइए दाहिणिल्लेणं कूलेणं पुरत्थिमं दिसिं मागहतित्थाभिमुहे पयाए यावि होत्या' गङ्गायाः-गङ्गानाम्न्याः महानद्याः दाक्षिणात्ये दक्षिणभागवत्तिनि कूले-समुद्रपार्श्ववर्तिनि तटे इत्यर्थः उभयत्र णं शब्दो वाक्यालंकारे अयं भावः विनीता समश्रेणौ हि पूर्वदिशि वहन्ती गङ्गा मागधतीर्थस्थाने पूर्व समुद्र प्रविशति तच्च तटं दक्षिणभागवर्तित्वेन दाक्षिणात्यमिति व्यवहियते । अतएव दाक्षिणात्येन कूलेन पौरस्त्यां पूर्वी दिशं मागधती भिमुखं प्रयातं चलितम् अप्यासीत् (तए णं से भरहे राया तं दिव्वं चक्करयणं गंगाए महाणइए दाहिणिल्लेणं कूलेणं पुरत्थिमं दिसि मागहतित्थाभिमुहं पयातं पासइ) ततः हजार देवों से अधिष्ठित होता है । (दिव्वतुडियसहसण्णिणाएणं आपरेते चेव अंबरतलं विणीयाए रायहाणोए मज्झं मझेणं णिग्गच्छइ) उस समय अम्बरतल दिव्यवाजों के निनाद एवं प्रतिनिनादों से गंज रहा था अतएव ऐसा प्रतीत होता था कि मानों यह चक्ररत्न ही आकाशको • शब्द से व्याप्त हुआ जैसा कर रहा है। इस तरह से आकाश में अद्धर चलता हुआ वह चक्ररत्न विनीता राजधानी के ठीक बीच में से होकर निकला (णिग्गच्छित्ता) निकलकर वह (गंगाए महाणईए दाहिणिल्लेणं कूळेणं पुरत्थिमं दिसिं मागहतित्थाभिमुहे पयाए यावि होत्या) गंगामहानदी के दक्षिणदिशावर्ती कूल से होता हुआ पूर्वदिशा को ओर रहे हुए मागधतीर्थ की तरफ चला । यहां सूत्र में दोनों "णं" वाक्यालंकार में प्रयुक्त हुए हैं। विनीता की समश्रेणि में पूर्वदिशा की ओर बहती हुई गंगा मागधतीर्थ स्थान में पूर्व समुद्र में गिरती है अतः वह तटदक्षिण भागवर्ती होने के कारण (दाक्षिणात्य) इस पद से व्यवहृत हुआ है ! इसी कारण यहां ऐसा कहा गया है (तएणं से भरहे राया तं दिव्वं चक्करयणं गंगाए महाणईए दाहिणिल्लेणं क्लेणं णिगच्छइ) ते मते २ त हिव्य पालमाना निनाई भने प्रतिनिनाहीथी गुरित २j હતુંએથી એવું લાગતું હતું કે જાણે એ ચક્રરન જ આકાશને શખિત કરી રહ્યું છે. આ પ્રમાણે આકાશમાં અદ્ધર ચાલતું તે ચક્રરત્ન વિનીતા રાજધાનીની ઠીક વચ્ચે થઈને પસાર થયું. 'णिगच्छित्ता' पसारथईन ते (गंगाप महाणईए दाहिणिल्लेण कूलेणं पुरत्थिमं दिसिं मागइतित्थाभिमुहे पयाए यावि होत्था) 0 मानहानी ६क्षिण दिशा-२३॥ રાથી પસાર થતું પૂર્વ દિશા તરફના માગધ તીર્થ તરફ ચાલવા લાગ્યું. અહી સૂત્રમાં બને “” વાકયાલંકારમાં પ્રયુક્ત થયેલ છે. વિનીતાની સમશ્રેણિમાં પૂર્વ દિશા તરફ વહેતી ગંગા મગધ તીર્થસ્થાનમાં પૂર્વ સમુદ્રમાં મળે છે. એથી તે તટ દક્ષિણ ભાગવતી હોવા मह "क्षिणात्य" से यहथी व्यवाहत ये छे. मेथी । सही माप्रमाणे वाम माव्यु छे. (त एणं से भरहे राया तं दिव्यं चिक्करयण गंगाए महणईए दाहिणिल्लेणं कूलेणं पुरस्थिम दिसिं मागहतित्थाममुह पयातं पासइ) भरत २० न्यारे ते हिय यनने जा Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003154
Book TitleAgam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorKanhaiyalal Maharaj
PublisherJain Shastroddhar Samiti Ahmedabad
Publication Year1980
Total Pages994
LanguagePrakrit, Sanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jambudwipapragnapti
File Size29 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy