SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 596
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ आश्वासः] रामसेतुप्रदीप-विमलासमन्वितम् [५७६ [प्रलघुकनीहारनिभं संघटितकमलनालतन्तुच्छायम् । घूर्णते दरव्यवच्छिन्नं मारुतभिन्नतडिनस्थितं रजःशेषम् ।।] रजःशेष रुधिरैरवशेषितं रजः प्रथमं दरव्यवच्छिन्नं रुधिरसंपर्केण मूलविच्छेदादीषत्पृथक्पृथ ग्भूतं तदनु मारुतेन भिन्न खण्डखण्डीकृतमतस्तडिन स्थितं विरलस्थित सत् घूर्णते । दिशि दिशि गच्छतीत्यर्थः । कीदृशम् । खण्डखण्डीभावेऽपि प्रलघुका बिन्दुरूपा ये नीहारास्तन्निभम् । वर्तुलाकारत्वात् पश्चात्संघटिता नालभङ्गादुत्पादिता ये कमलनालानां तन्तवस्तेषामिव च्छाया यस्य तथाभूतम् । वर्तुलाकारस्यैव खण्डस्य मारुतेन पुनः शतशो विच्छिद्य किंचिद्वयवहितस्थितदीर्घनानासूत्रसदृशीकृतत्वादिति । प्रथमं किंचिद्वयवच्छिन्नस्थितं, तदनु हिमबिन्दुवत् खण्डखण्डीभूतं पश्चादनेक बिसतन्तुवदूधिस्तिर्यक्क्रमेण कृशीभूय प्रसृतमित्यर्थः । पाण्डुरत्वेन हिमतन्तुभ्यां तौल्यम् ॥६१।। विमला-रुधिर से बचा-खचा रज पहिले ( रुधिर सम्पर्क से मूलविच्छेद के कारण ) थोड़ा पृथक् हुआ, तदनन्तर वायु से खण्ड-खण्ड किये जाने के कारण विरल, अतएव हिम बिन्दु के समान शोभित हुआ और तत्पश्चात् अनेक बिसतन्तुओं के समान कृश हो इधर-उधर फैल गया ।। ६१।। अथ गजानां पतनमाह रुम्भन्तुज्जु अमग्गं धराहरन्तरबलन्तणइसोत्तणिहम् । बलइ वलन्तध अवडं पडिप्रगइन्दणिवहन्तरालेसु बलम् ॥६२।। [ रुध्यमानर्जुकमार्ग धराधरान्तरवलन्नदीस्रोतोनिभम् । वलति वलध्वजपटं पतितगजेन्द्रनिवहान्तरालेषु बलम् ।।] पतितस्य गजेन्द्रनिवहस्यान्तरालेषु शून्यावकाशेषु बल (झूर्ण)द्ध्वजपटं सद्वलं चलति घूर्णते । किंभूतम् । रुध्यमानः ऋजुमार्गों यस्य तत् । तथा च पतितगजावरुद्धः संमुखमार्गत्वादवकाशेन गन्तुं बलस्य भ्रमणम् । तत एव पताकानामपीत्यर्थः । अत एव धराधराणामन्तरे वलद्वक्रीभवद्यन्नदोस्रोतस्तन्निभम् । यथा पर्वतावरुद्धपथतया संमुखमपहाय पर्वतयोरन्तरेण चलितुं नदीप्रवाहो वक्रीभवति तथेदमपीति । पर्वतर्गजानां, स्रोतसा बलस्य तौल्यादुपमा ॥६२।। विमला-गिरे हुये गजों से सामने का सरल मार्ग अवरुद्ध हो जाने के कारण सेना अपनी पताकाओं को मोड़ती हुई स्वयं भी दो पतित गजों की पंक्तियों के बीच से जाने के लिये उसी प्रकार मुड़ गयी, जिस प्रकार पर्वत से सामने का मार्ग अवरुद्ध हो जाने पर नदी का प्रवाह दो पर्वतों के बीच वाले रिक्त प्रदेश से जाने के लिये मुड़ पड़ता है ॥६२।। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001887
Book TitleSetubandhmahakavyam
Original Sutra AuthorPravarsen
AuthorRamnath Tripathi Shastri
PublisherKrishnadas Academy Varanasi
Publication Year2002
Total Pages738
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Story, & Literature
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy