________________
श्रावकधर्म
श्रावक म्हणजे आत्महित श्रवण करणारा.
श्रृणोति गुर्वादिभ्यो धर्मामिती श्रावकः अर्थात जो गुरूकडून धर्म ऐकतो. मोक्षमार्गात श्रावकाचे स्थान फार महत्त्वाचे आहे. ज्याप्रमाणे इमारत उभी करण्यास पाया मजबूत असावा लागतो; त्याचप्रमाणे मूळ पाया 'श्रावकधर्म' हा मजबूत हवा. जो श्रावक धर्माचे यथायोग्य पालन करतो; त्याचा मोक्षमार्ग सहज सुलभ होतो.
नित्यनिगोद राशीतून संसार राशीत प्रवेश होणे दुर्लभ आहे . त्यात पंचेंद्रिय अवस्था दुर्लभ आहे. त्यात मनुष्यगती मिळणे अती दुर्लभ आहे. त्यातही तत्त्वज्ञानपूर्वक धर्माचरण पाळणे अत्यंत दुर्लभ आहे. सर्वप्रथम तत्त्वाचे यथार्थज्ञान प्राप्त करणे अनिवार्य आहे.
'कोटि जन्म तप तपे ज्ञानविन कर्म झरे जे ।
ज्ञानी के छिनमाहि त्रिगुप्ति सहज टरे तै ।' अर्थ :
तत्त्वज्ञानरहित शेकडो जन्मोजन्मी तप केले तरी ते सर्व व्यर्थ आहे . ज्ञानपूर्वक तीन गुप्तींचे पालन करून यथायोग्य आचरण करणाऱ्या संयमी साधुसंतांचे पूर्वी अनेक जन्मांमध्ये संचित केलेले पाप क्षणार्धात नष्ट होते. असा ज्ञानपूर्वक तपाचा महिमा आहे. धर्माचा प्रारंभ चारित्र्याशिवाय होत नाही . जे तत्त्वज्ञान आचरणसहित आहे , तेच योग्य आहे , तेच श्रेष्ठ आहे.
आत्मा एक व आत्म्याचा धर्मही एकच आहे. मोक्षमार्गही वास्तविक एकच आहे . आत्म्याचा स्वभाव शुद्ध-ज्ञान , दर्शन , ज्ञाताद्रष्टा आहे. आत्मस्वभावात अविचल स्थिर होणे यालाच मोक्ष म्हणतात . 'सिद्धी स्वात्मोपलब्धिः' आत्मस्वरूपाची जाणीव होऊन त्यात स्थिर होणे हीच समाधी, बोधी, आत्मोपलब्धी व मोक्षसुखाची प्राप्ती आहे. स्व-पराचे, हित-अहिताचे , धर्म-अधर्माचे , आत्मा-अनात्म्याचे यथार्थ भेदेविज्ञान तीच खरी बोधी आहे . त्यालाच सम्यग्दर्शन म्हणतात .
जैन धर्माची ओळख / २८
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
