________________
કલ્યાણસાધનવિચાર
માણસ સમજે છે કે વિષય-ભોતિક વિડ્યો સાંપડવાથી સુખી થવાય. જરૂર, ભૌતિક સાધને પૂરતા પ્રમાણમાં સાંપડવાથી અમુક હદે જિન્દગીની કેટલીક મુશ્કેલીઓને અન્ત આવી જાય; પણ એટલેથી સુખ પ્રાપ્ય નથી. સાચા સુખ માટે ભૌતિક સગવડ બસ નથી. હજાર ભૌતિક સગવડ હોય, છતાં સંસ્કારવિહીન અન્તઃકરણની હાલત અશાન્ત રહે છે. તમામ પ્રકારનાં ભૌતિક સાધનો હોવા છતાં અસંસ્કારી હૃદયમાં ફડફડાટ કાયમ જ રહે છે. એનું જીવન બહુધા સન્તપ્ત, વ્યાકુલ અને વ્યગ્ર રહે છે. નિઃસન્દહ, કેવળ ભૌતિક સગવડ પર સુખની ઈમારત ખડી થઈ શકવાનું માનવું એ એક શ્રમદષ્ટિ છે. એ જ “અન્ધકાર ને લીધે પ્રાણુ બહુ લાંબા કાળથી દુ:ખી હાલતમાં રખડી રહ્યો છે. એની આટલી કફોડી સ્થિતિ એ મિથ્યાદષ્ટિએ જ કરી છે. એ “ મિથ્યાત્વ ” ખસે અને સદ્દષ્ટિ પ્રાપ્ત થાય તે સુખને માર્ગ સરળ થાય.
સાચું જીવન શું છે એ ન સમજાય ત્યાં લગી ગમે તેટલાં પ્રચુર સાધન ને સગવડે પણ માનસિક પરિતાપને શમાવવા સમર્થ ન થાય. ચિત્તને દોષ, મનના વિકારે અને અન્તઃકરણની મલિનતા માણસને હજાર સગવડભર્યા સાધનો વચ્ચે પણ હેરાન કરે છે. આન્તર જીવનની મલિન દશામાં દરિયા જેટલી લક્ષ્મી કે મહાનમાં મહાન સામ્રાજ્ય પણ સુખ આપી શકતું નથી. સુખનું સ્થાન અન્તઃકરણ છે. એના પર મેલના થર બાઝેલાં હોય ત્યાં લગી, ચાહે ગમે તેટલાં સગવડીયાં સાધનો વિદ્યમાન હોય, સાચું સ્થિર સુખ ન હોય. કાદવભર્યા ભાજનમાં દૂધ રેડાય તે એ દૂધ પણ કાદવ જ બની જાય ને ! તેમ બહારનાં સાધન
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
