________________
એશિયાનું કલ ક
પહોંચ્યા ? આવા દાણુ ધ્વંસની એક પણ કથની કાં કાઇએ પેાતાને ઘેર ન લખી માકલી ?
કારણ એટલું જ હતું કે ટપાલખાતું તે તારખાતું સરકારના હાથમાં હતુ. પત્રવ્યવહાર ઉપર સજ્જડ ચાકી ગાઠવાઇ ગઇ હતી. એક પણ સમાચાર એ ચેાકીદારાની નજર ચુકાવી કારીઆના સીમાડા ન વટાવી શકે. અમેરિકામાં બેઠેલો કારીઆવાસી પેાતાને ઘેર કાગળા લખે એ સરકારી ચાકીદારા ફાડે; એ કાગળમાં સરકારના કારભારને લગતી લગારે હકીકત હાય તે! એ કાગળના ધણીને સજા થાય. આની એવડી અસર થાય. કારીઆવાસી રાજ્યદ્દારી ખખરે લખતે. અટકે તે પરદેશથી એવા ખબર મેળવતા બંધ થાય. કારીઆમાં વસનારા અમેરિકાવાસી પેાતાને દેશ જઇ જાપાની સરકારના સબ-ધમાં કશું ભાષણ કરે કે લેખ લખે, તેા કારીઅન કેન્સલ એ ભાષણ કે લેખ કારીઆની સરકારને મેકલે. પેલા અમેરિકાવાસી પાછે. કારીઆમાં આવે એટલે એને કારીઆ છોડી જવાને આદેશ મળે.
ત્યારે અમેરિકાવાસીએ કારીઆની હાલત સંબધે કેવી માહેતી ધરાવતા ? એ માહેતી આપનાર કાણુ ? એ માહેતી આપનાર જાપાની સરકાર પાતે હતી. શી રીતે? પેાતાનાં પક્ષનાં વર્તમાનપત્ર મારત. આંકડાશાસ્ત્રમાં કામેલ બનેલી કારીઅન સરકાર, હકીકતા અને વિગતાને શણગારવામાં પ્રવીણ હતી. પરદેશી જાય એવી એ ઇંદ્રજાળ હતી.
અંજાઇ
જાણતું
એટલુ જ અસ નહાતુ. જાપાન મનુષ્યસ્વભાવ હતુ. મનુષ્યોના અંતરાત્માને-આખી ને આખી પ્રજાના અંતરાત્માને ખરીદી લેવાની કળા જાપાને યુરોપને ચરણે એસીને કેળવી લીધી હતી. સુલેહની પરિષદ્દને સમયે જાપાને યુરાપી રાજ્યની અંદર એક કરોડ ડાલર (ચાર કરોડ રૂપીઆ) છુટે હાથે વેરી દીધા હતા. અત્યારે પણ અમેરિકાનું હૃદય હાથ રાખવા માટે જાપાન દર વરસે લાખા ડાલરા એટલે કરાડા રૂપીઆ ખરચી રહ્યું છે. છાપાંએ જાપાનની વાહવા પાકારે તેના મ આ છે. વકતાઓ ઠેરઠેર જાપાની રાજ નીતિનાં યશોગાન ગાય તેને મ આ છે..
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
