Page Text
________________
ચારિત્રધર્મનો પ્રભુ ઋષભદેવના શાસનથી પ્રારંભ થયો અને પ્રભુ મહાવીરના શાસન સુધી પહોંચતા તેનો વિસ્તાર થયો. એટલે જ ઉત્કૃષ્ટ ધર્મ-ચારિત્રનું પાલન કરનાર ભવ્ય આત્માઓના જ્વલંત ઉદાહરણો આગમ સૂત્રોમાં અંકિત થયેલ જોવા મળે છે. એની થોડીક ઝલક જોઇએ. શ્રી ‘અંતગડદશા સૂત્ર'માં આપેલ ગજસુકુમાલનો પ્રસંગ અત્યંત રોચક અને મનનીય છે. પૂર્વકૃત કર્મોદયે સોમિલ બ્રાહ્મણની ક્રોધાગ્નિ ભભૂકી ઊઠે છે, અને વિવેકનો દીપકબૂઝતા પરિણામે નવદીક્ષિત મુનિરાજના મુંડિત મસ્તક પર માટીની પાળ બાંધી તેમાં ધગધગતા ખેરના અંગારા રાખી દીધા. અંગારાના તાપથી મુનિના શરીરમાં અસહ્ય વેદના ઉત્પન્ન થઇ, છતાં મુનિ ગજસુકુમાલના મુખ ઉપર જરાપણ ક્રોધની કે બદલાની રેખા આવી નહિ. અપૂર્વ ધર્મ અને સમભાવનો વિજય થયો ને ક્ષપકશ્રેણીમાં આરુઢ બની વર્ધમાન પરિણામે વધતાં સમસ્ત કર્મોનો ક્ષય કરી માત્ર એક જ દિવસની ચારિત્રપર્યાય દ્વારા મોક્ષ પ્રાપ્ત કરી લીધો.
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં ‘દિશા બદલાતા દશા બદલાઇ ગઇ” આ કથનને ઉજાગર કરતું કથાનક એટલે ‘કાપિલીય'. સ્ત્રીસંગમાં આસક્ત એવો કપિલ બે માસા મેળવવાની લાલચમાં પ્રાતઃકાળે નગરશેઠને પ્રથમ વધાઇ આપવા વહેલો નીકળે છે પરંતુ નગરસેવકોએ તેને ચોર સમજીને પકડી લીધો અને રાજા સમક્ષ લઇ ગયા. ત્યારે કપિલે સર્વ સત્ય હકીકત જણાવી. રાજાને તેની સચ્ચાઈ અને સરળતા સ્પર્શી જતાં, તેની જે ઇચ્છા હોય તે પૂર્ણ કરવા તૈયાર થયા. ત્યારે કપિલની વિચારધારા બે માસાથી શરૂ થઇ, જે ક્રમશઃ વધતાં વધતાં કરોડો સુવર્ણમુદ્રા સુધી પહોંચી. તેમ છતાં સંતોષ ન થયો, તૃપ્તિ ન થઇ પણ અચાનક તેની ચિંતનધારાએ વળાંક લીધો. દિશા બદલાતાં જ ‘ભાવ’ બદલાયા. સંતોષ અને ત્યાગનું તેજ ઝળકી ઊડ્યું. તેનો માર્ગપ્રશસ્ત બની ગયો. રાજા પાસેથી નીકળી કપિલ મુનિવેશ ધારણ
કરી આત્મસાધનામાં લીન બની ગયા. છ માસ સુધી ઉત્કૃષ્ટપણે સંયમ ધર્મની આરાધના કરતાં કપિલમુનિને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. કેવું ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રધર્મ...
શ્રી ‘જ્ઞાતાધર્મકથા’ સૂત્રમાં આપેલ પુંડરિકનું કથાનક પણ એટલું જ મહત્ત્વનું છે. બે સગાભાઇ પુંડરિક અને કુંડરિક. પિતાજી સંયમના માર્ગે જતાં પુંડરિક રાજા બન્યા. જ્યારે કુંડરિક કુમારને વૈરાગ્યના ભાવ જાગતા દીક્ષા ગ્રહણ કરી. સંયમ પાળતાં શરીર લથડ્યું, સુશ્રુષાથી શરીર તો સારું થયું પણ ચારિત્રથી લથડી પડ્યા. રાજ્ય ભોગવવાની ઇચ્છા થતાં ભાઇ પુંડરિક પાસેથી રાજ્ય માંગ્યું અને સાધુવેશ છોડી દીધો. ધર્મમય જીવન ગાળનાર મોટાભાઇ પુંડરિકે જૈનશાસનની શાન જાળવવા ભાઇનો સાધુ-વેશ પહેરી ચારિત્ર અંગીકાર કર્યું. ચડતા પરિણામે પુંડરિક યોગી બન્યા. માત્ર અઢી દિવસનું ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્ર પાળી આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં સર્વાર્થસિદ્ધના દેવ બન્યા. અનંતકર્મની નિર્જરા કરી એકમવાવતારી બન્યા.
‘જીવ જન્મ નહિ પરંતુ કર્મે મહાન બને છે.” જૈનદર્શનના આ મૌલિક સિદ્ધાંતરૂપે ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં ચારેય વર્ણમાંથી દીક્ષિત થયેલ ભવ્ય આત્માઓના ઉદાહરણ જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત ત્રિખંડાધિપતિ કૃષ્ણ મહારાજની રાણીઓ, તો ચંદનબાળા જેવી દાસી, સનતકુમાર જેવા ચક્રવર્તીનો અર્જુનમાળી જેવો હત્યારો, આઠ વર્ષિય દીક્ષિત થનાર અયવંતા કુમાર છે, તો મેઘકુમાર, ગૌતમકુમાર જેવા અનેકાનેક કુમારો ચારિત્રધર્મનું ઉત્કૃષ્ટ પાલન કરી ઉત્તમગતિને વર્યા છે.
આ ઉપરાંત આનંદ આદિ દસ શ્રાવકોની ઉત્તમ ધર્મસાધનાનું વર્ણન આગમમાં જોવા મળે છે. એટલું જ નહિ, તીર્થંકર નામકર્મનું ઉપાર્જન કરનાર દેવકી, સુલસા અને રેવતી જેવી શ્રાવિકાઓની ઉત્તમ ધર્મ આરાધનાનો ઉલ્લેખ થયો છે.
જ્ઞાનધારા - ૧૯
જૈન ધર્મની ગઈકાલ, આજ અને આવતીકાલા
| SR No. | 034452 |
| Book Title | Jain Dharmni Gai Kal Aaj Ane Aavti Kal |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gunvant Barvalia |
| Publisher | Arham Spiritual Center |
| Publication Year | 2019 |
| Total Pages | 86 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |