Page Text
________________
સંસારત્યાગ કર્યો. ચંદનાએ ઉગ્ર તપશ્ચર્યા કરીને સિદ્ધત્વ મેળવ્યું. જૈન સાધ્વીસંઘમાં દરેક જાતિ-જ્ઞાતિની સ્ત્રીઓ મળે છે. ચંદનબાળા, કાળી, અકાળી, મહાકાલી, કૃષ્ણા જેવી સ્ત્રીઓ ક્ષત્રિયાણી હતી તો દેવાનંદા જેવી બ્રાહ્મણ જાતિની સ્ત્રી પણ હતી. સ્ત્રી માત્રને મુક્તિનો અધિકાર આપનારો ધર્મ જાતિવાદની સંકુચિત સીમામાં કઈ રીતે પુરાઈ રહે? માત્ર રાજકુટુંબની સ્ત્રીઓ જ સાધ્વી સંઘમાં સામેલ થઈ નથી. દાસી, ગણિકા અને પતિતાઓએ પણ દીક્ષા લીધી છે અને તેઓ સમાજમાં વંદનીય બની છે. આ સાધ્વીઓના જ્ઞાન, શીલ અને તપશ્ચર્યાને સર્વત્ર સન્માન સાંપડતું. કોઈ પ્રદેશનો રાજા કે સમાજમાં સર્વોચ્ચ સ્થાને બેઠેલી વ્યક્તિ પોતાનું આસન છોડીને ઊભી થઈને આવી સાધ્વીઓને નમન કરતી હતી. આજે પણ સ્ત્રીઓમાં બ્રાહ્મી, સુંદરી, ચંદના આદિને વંદના કરવામાં આવે છે. તીર્થકરના નામસ્મરણની સાથોસાથ સોળ સતીઓનું નામસ્મરણ પણ થાય છે.
જૈન સાધ્વી સંઘ પર નજર કરીએ તો ખ્યાલ આવશે કે આમાં કોઈ પણ જાતના ભેદભાવ વિના બધી જાતિ, વર્ણ અને વર્ગની સ્ત્રીઓને પ્રવેશ મળ્યો છે. આ સાધ્વીઓએ પોતાની અધ્યાત્મસાધનાથી અને વિદ્વત્તાથી સમાજ પર મોટો પ્રભાવ પાડ્યો છે. જીવનમાં મુશ્કેલી આવવા છતાં સુલસા સાધ્વીએ ધર્મમાર્ગ છોડ્યો નહિ. પોતાના શુભ કર્મોને કારણે આગામી ભવચક્રમાં સુલસા સોળમા તીર્થંકરનું પદ મેળવશે.
કૌશાંબીના રાજાની ધર્મતત્ત્વની મર્મી પુત્રી જયંતી ભગવાન મહાવીરના સમયકાળમાં થયેલી વિદૂષી હતી અને ભગવાન મહાવીરની ધર્મસભામાં નિઃસંકોચ પ્રશ્ન પૂછતી હતી. સામાન્ય રીતે પુરુષો ઉપદેશ આપતા હોય છે, પરંતુ જૈન ધર્મમાં સ્ત્રીઓએ ઉપદેશ આપ્યો છે અને તેથીય વિશેષ પુરૂષોને સન્માર્ગે વાળ્યા હોય તેવાં
દૃષ્ટાંતો મળે છે. ‘ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર’માં રાણી કમલાવતી રાજા ઈક્ષકારને સન્માર્ગ બતાવે છે. “આવશ્યક ચૂર્ણિ’ માં બ્રાહ્મી અને સુંદરીએ મુનિ બાહુબલિને ઉપદેશ આપ્યાનો ઉલ્લેખ છે. ‘ઉત્તરાધ્યયન’ અને ‘દશવૈકાલિક' ની ચૂર્ણિમાં રાજિમતી (રાજુલદેવી) દ્વારા મુનિરથનેમિને ઉપદેશ આપવાની વાત આલેખાઈ છે. કોશા વેશ્યા પોતાના આવાસમાં રહેતા મુનિને સન્માર્ગે વાળે છે. પ્રભાવતીની ધર્મનિષ્ઠાથી તેના પતિ રાજા ઉદયનને ધર્મમાર્ગે ચાલવાની પ્રેરણા મળે છે. જ્યારે મૃગાવતીએ પોતે દીક્ષિત થઈને યુદ્ધનો રક્તપાત અટકાવ્યો હતો. વૈશાલી ગણરાજ્યના અધ્યક્ષ ચેટકની રાણી પૃથાએ એની સાતેય પુત્રીઓને જુદી જુદી કલામાં નિપુણ કરીને યશસ્વી બનાવી હતી. એ સમયના મહિલા સમાજ પર આ સાત પુત્રીઓનો ઘણો પ્રભાવ પડ્યો હતો. ગોભદ્રની પત્ની ભદ્રાવિશાળ વ્યાપાર ચલાવવાની અસાધારણ સૂઝ ધરાવતી હતી. ચંપા શ્રાવિકાના છ મહિનાના ઉપવાસના તપથી મોગલ સમ્રાટ અકબર પ્રભાવિત થયા હતા અને જેટલા દિવસ વ્રત ચાલે તેટલા દિવસ અકબરે રાજ્યમાં હિંસા બંધ રાખી હતી.
સ્મરણશક્તિ કે સાહિત્યસર્જનમાં પણ જૈન સ્ત્રીઓએ અત્યંત મહત્ત્વનું યોગદાન કર્યું છે. યક્ષા સાધ્વી અઘરા ગદ્ય કે પદ્યને એક વાર સાંભળ્યા પછી યથાતથ કહી આપતા હતા. આર્યા પોયણીએ ભગવાન મહાવીરના નિર્વાણની ચોથી શતાબ્દીના પ્રારંભમાં આગમ સાહિત્યને સુરક્ષિત અને વ્યવસ્થિત કરવા માટે યોજાયેલી પરિષદમાં મહત્ત્વની કામગીરી બજાવી હતી.આચાર્ય સુસ્થિતની પરંપરાના પાંચસો શ્રમણ એકત્ર થયા ત્યારે આર્યા પોયણીના નેતૃત્વમાં ત્રણસો જેટલી સાધ્વીઓએ આ આગમવાચનાની પરિષદમાં ભાગ લીધો.
દક્ષિણ ભારતના ચેર રાજ્યની જૈન રાજકુમારી ઔવે તમિલ ભાષાની
જ્ઞાનધારા - ૧૯
જૈન ધર્મની ગઈકાલ, આજ અને આવતીકાલ
| SR No. | 034452 |
| Book Title | Jain Dharmni Gai Kal Aaj Ane Aavti Kal |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gunvant Barvalia |
| Publisher | Arham Spiritual Center |
| Publication Year | 2019 |
| Total Pages | 86 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 1 MB |