________________
હાથ હેઠા પડતા. અંગ્રેજોની લશ્કરી કેળવણી પામેલા સૈનિકો પણ જમાદાર ફતેમામદના સૈનિકો સામે પરાજય પામતા.
ફતેમામદે આખા કચ્છમાં સત્તા સ્થાપી. એની વીરતા અને ચતુરાઈનાં ચોતરફ ગુણગાન થવા લાગ્યાં. એ ધારે તો કચ્છનો ધણી બને તેમ હતું, પણ આટલી વિશાળ સત્તા હોવા છતાં ફતેમામદ કચ્છનો રાજા ન બન્યો. એને મન રાજ્ય મહાન હતું. આથી એણે પોતાની બેઠક સિંહાસન પર નહીં, પણ અશ્વ પર જ રાખી.
એવામાં એક સમાચાર આવ્યા. ભારતમાં ધીરેધીરે પોતાનો પગદંડો જમાવતા અંગ્રેજો આગળ વધતા આવે છે. હવે એમની નજર કાઠિયાવાડકચ્છ તરફ ગઈ છે.
અંગ્રેજોની નીતિ ઉંદર જેવી, ધીરેધીરે પૂરી જાણકારી સાથે રાજમાં પગપેસારો કરે, એમાં ફૂટ પડાવે.
અવનવાં બહાનાં ખોળી રાજ પાસે કોલ-કરાર કરાવે. એવા કરાર કરાવે કે રાજ અંગ્રેજનું બની જાય, રાજા તો પૂતળું રહે. એમની આ ઉંદર જેવી ફૂંકી-ફૂંકીને ફોલી ખાવાની નીતિ જમાદાર ફતેમામદની નજર બહાર નહોતી.
એ માનતો કે રોગ અને શત્રુનો તો જેટલો વહેલો નાશ કરીએ તેટલો સારો.
એમાં વળી મૈસૂરનો ટીપુ સુલતાન એ જમાદાર ફતેમામદનો ગાઢ મિત્ર હતો. બંને વચ્ચે પત્રવ્યવહાર ચાલતો. બંનેને અંગ્રેજોની ચાલબાજી કઠતી હતી.
બંનેએ અંગ્રેજો સામે બાથ ભીડી હતી. ટીપુ સુલતાને ફતેમામદને હું પોતાની દોસ્તીની ભેટ તરીકે એક તોપ પણ મોકલાવી હતી. છું એવામાં જામનગરથી ખબર આવી. ફોજદાર ફતેમામદને વહારે
ધાવાનું કહેણ હતું. જામનગરની સ્વતંત્રતા ઝૂટવાઈ જવાનો ભય ઊભો ભ થયો હતો. અંગ્રેજો એને પોતાના રાજમાં ભેળવી દેશે એમ લાગવા માંડ્યું.
ડાહ્યા માણસોએ વિચાર્યું કે જમાદાર ફતેમામદ ભલે આપણો દુશ્મન
8 કેડે કટારી, ખભે ઢાલ
