________________
ગામમાં વસતી નબળી-પાતળી.
સુખી ઘર પાંચ અને તે વાણિયાનાં.
વાણિયામાં પણ શેઠ છગન તારાચંદનું ખોરડું આગેવાન.
બાકી તો કોળી ને ગ઼બી.
મજૂરી કરે અને માંડ પેટ ભરે કોળી.
ખેતી કરે ને માંડ બે ટંકનું રળે કણબી.
કેટલાંક લોકો ઊડિયાં કહેવાય. બહાર જાય ને રોટલો રળી આવે. એમને ગામમાં ઘર નહીં, સીમમાં ખેતર નહીં.
થોડાક વાતડાહ્યા ભાટ અને ચારણ. પણ એ તો ઘોડી લઈ ગામ-પરગામ ફરતા હોય. વરસના વચલે દિવસે ઘેર હોય. બાકી થોડાં ઘર કુંભારનાં. વાલોભાભો એમાં આગેવાન. વાળંદમાં માણેક અને હરિજનોમાં કાળુ આગેવાન.
વાણિયામાં આગેવાન છગન શેઠ. ગોર ઓધવજી એમના મિત્ર. ગામમાં કોઈ ઝઘડો પડ્યો કે ડખો જાગ્યો એટલે કૉર્ટ-કચેરીએ કોઈ ચડે નહિ. ચોરા પર જઈને ધા
નાંખે.
01010
- ઝબક દીવડી
છગન શેઠ માથે પાઘડી ને ખભે ખેસ નાંખી ચોરા પર આવે. તરત ઓધવજી ગોર કપાળે ત્રિપુંડ અને શરીર પર જનોઈ સાથે આવે. ચારણ ઈશરદાનજી આવે. કુંભાર વાલોભાભો આવે. વાળંદ માણેક આવે. બાવા ચરણિગિર આવે. કાળુ હરિજન પણ આવે.
અને વાત બધી ત્રાજવે નંખાય.
ન્યાયનું પલ્લું નીચે નમે અને અન્યાયનું પલ્લું ઊંચે રહે, એ રીતે ચુકાદો આપવામાં આવે.
મનની ગાંઠ ઊકલી જાય. હેત-પ્રીત થઈ જાય. કૉર્ટ-કચેરી ને વકીલના ખર્ચ બચી જાય.
આ છગન શેઠને એક દીકરી.
નામ ઝબક.
વાદળમાં ઝબકતી વીજળી જેવી. ઝબક અંધારામાં અજવાળું કરતી દીવડી જેવી. ઝબક આરસની પૂતળી જેવી. પાંચ હાથ પૂરી. નમણો દેહ ને નમણી વાણી. બાપને ઝબક બહુ વહાલી.
આ ઝબકનું સગપણ લીંબડી ગામે કરેલું.
લીંબડી ગામના કસ્તૂરચંદ ગાંધીના દીકરા શિવલાલ વેરે એનો વિવાહ કરેલો.
ઝબક દીવી
