Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 154

(88) યોગદષ્ટિસમુચ્ચય 8. પ્રવૃત્તિ—તત્ત્વરૂપ પ્રવૃત્તિ, તદ્રુપ પ્રવૃત્તિ, આચરણ, અનુષ્ઠાન, ચારિત્ર, રમણ થાય. આત્મા સ્વરૂપમાં રમણ કરે. “આપ સ્વભાવે પ્રવૃત્તિ પૂરણ.”—શ્રી ગઢ સક્ઝાય “તે સ્થિર સ્વભાવ તે ઉપજે રે, નામ ચારિત્ર તે અણલિંગ...મૂળ મારગ.” –શ્રીમદ રાજચંદ્રજી આમ આ આઠ ગુણોને ઉત્તરોત્તર કમ છે, અને તે આઠ દૃષ્ટિમાં અનુક્રમે એકેકપણે પ્રગટે છે. સારાંશ-( Summary) --: દેહરા :- (8 યોગાંગ) –ોગ અંગ-ચમ નિયમ ને, આસન પ્રાણાયામ; પ્રત્યાહાર ને ધારણા, ધ્યાન સમાધિ—આમ. ( 8 દોષ) –ષ-ખેદ ઉદ્વેગ ને, ક્ષેપ તેમ ઉત્થાન; ભ્રાંતિ અન્યમુદ્ રેગ ને, આસંગે ઈમ જાણ; (8 ગુણ) –અદ્વેષ જિજ્ઞાસા અને, શુશ્રેષા શ્રવણ બેધ; મીમાંસા પ્રતિપત્તિ ને, પ્રવૃત્તિ ગુણ શોધ. (8 દૃષ્ટિ) –મિત્રા તારા ને બલા, દીકા સ્થિરા તેમ કાંતા પ્રભા અને પરા, દષ્ટિ આઠ છે એમ. પ્રથમ દૃષ્ટિમાં વેગનું, અંગ પ્રથમ યમ હોય; પ્રથમ દષને ત્યાગ ને, ગુણ પ્રથમ પણ જોય. આઠ દૃષ્ટિમાં એ ક્રમે, અંગ જવા આઠ; દોષ આઠ પરિવર્જવા, ગુણ જોડવા આઠ. હવે “ષ્ટિ’ શબ્દનો અર્થ બતાવવા માટે કહે છે - सच्छ्रद्धासंगतो बोधो दृष्टिरित्यभिधीयते / असत्प्रवृत्तिव्याघातात्सत्प्रवृत्तिपदावहः // 17 // વૃત્તિ:-સદૃદ્ધાવંત્તો ગોધ–સત શ્રદ્ધાસંયુક્ત બોધ. આ ઉપરથી અસત્ શ્રદ્ધાને વ્યવચ્છેદ-અપવાદ કહ્યો. અને અહીં અસત શ્રદ્ધા એટલે શાસ્ત્રબાહ્ય એવી, પિતાના અભિપ્રાયથી તથા પ્રકારના અસદુ ઊહરૂપવિકલ્પરૂપ શ્રદ્ધા ગ્રહવામાં આવી છે. એવી તે અસત શ્રદ્ધાના વિકલપણાથી–રહિતપણુથી “સત શ્રદ્ધાસંગત, એવા પ્રકારને જે બોધ-અવગમ (સમજણ) તે શું ? તે કે- દષ્ટિહિત્યમથીયરે- “દૃષ્ટિ” કહેવાય છે - દર્શન તે દૃષ્ટિ એમ જાણીને-નિષ્ઠયપાય પણએ કરીને, (તેમાં કઈ આલ અવલ આવતી નથી એથી કરીને). ફલથી આ જ કહે છે

Translation AI Generated

(88) Yoga-drishti-samuccaya 8. Activity - Activity in the form of Tattva, Activity in the form of Tad, Conduct, Observance, Character, and Delight. The soul delights in its own form. "By nature, activity is complete." - Shri Gadh Sakzaya "That stable nature, it produces, the name character, it is without gender...the original path." - Shrimad Rajchandraji Thus, these eight qualities are progressively less, and they are manifested one by one in the eight drishtis. Summary: Dehara: (8 Yogaanga) - Yogaanga - Yama, Niyama, Asana, Pranayama; Pratyahara, Dharana, Dhyana, Samadhi - thus. (8 Dosha) - Dosha - Khed, Udvega, Kshepa, Utthana; Bhrānti, Anyamud, Reg, Asanga - thus. (8 Guna) - Advesha, Jijnasa, Shushresha, Shravana, Bedha; Mimansa, Pratipatti, Pravritti, Guna - thus. (8 Drishti) - Mitra, Tara, Bala, Deeka, Sthira, Kanta, Prabha, Para - thus. In the first drishti, the first anga is Yama; in the first drishti, the first guna is Tyaga. In the eight drishtis, there are eight angas in order; eight doshas are to be avoided, and eight gunas are to be cultivated. Now, to explain the meaning of the word "drishti", it is said - सच्छ्रद्धासंगतो बोधो दृष्टिरित्यभिधीयते / असत्प्रवृत्तिव्याघातात्सत्प्रवृत्तिपदावहः // 17 // Vritti: - Sadruddhavantto Godha - Sat Shraddhasangata Bodha. From this, Asat Shraddha is called Vyavachched - exception. And here, Asat Shraddha means that which is outside the scriptures, that which is based on the opinion of the father, and that which is a kind of Asad Uha-like alternative. From the alternative of such Asat Shraddha - from its absence - "Sat Shraddhasangata, that kind of Bodha - Avagama (understanding), what is it? It is - Drishtihittyamthiyar - "Drishti" is called - Darshan is Drishti, knowing this - Nishthyapay also, (because there is no Al or Avl in it). From the fruit, this is what is said.