________________
[ ૨૦૩ ]
6
આ સ્ત્રી સુંદર છે, પણ કુલટા છે. (૧૧) અપનીત ઉપનીત વચન તે પ્રથમથી ઉલટુ છે. જેમકે આ સ્ત્રી કુરૂપા છે પણ શીલવ્રત પાળનારી સતી છે. (૧૨) અતીત વચન કૃતવાન કર્યુ. (૧૩) વમાન વચન કરે છે, (૧૪) અનાગત વચન કરશે ’ (૧૫) પ્રત્યક્ષ વચન આ દેવદત્ત છે. (૧૬) પરાક્ષવચન તે દેવદત્ત છે, આ પ્રમાણે સોળ વચનો છે, આ સાળ વચનામાં સાધુને જરૂર પડે, ત્યારે એક વચનની વિવિક્ષામાં એક વચન લે, તે પરોક્ષ વચન સુધીમાં જ્યાં જેવું ચેાગ્ય હાય ત્યાં તેવું ખાલે, તથા સ્ત્રી વગેરે દેખે છતે આ સ્ત્રીજ છે, અથવા પુરૂષ અથવા નપુંસક છે, જેવુ... હાય તેવું ખેલે, આ પ્રમાણે વિચારી નિશ્ચય કરીને સત્ય બોલનારા સમિતિવડે અથવા સમપણે સયત ભાષા ખેલે, તથા પૂર્વે કહેલાં અથવા હવે પછી કહેવાતા દોષોનાં સ્થાન છેાડીને ભાષા ખાલે, તે ભિક્ષુ ચાર પ્રકારની ભાષાએ જાણે, તે આ પ્રમાણે
(૧) સત્યભાષાજાત—તે યથાર્થ વચન અતિથ ( ખરેખરૂ) બાલવું. ગાય હાય તા ગાય અશ્વ હાય તા અશ્વ કહેવા.
(૨) એથી વિપરીત તે મૃષા ( જૂઠ ) ખેલવુ -એટલે ગાયને અશ્વ કહેવા, અશ્વને ગાય કહેવી.
(૩) સત્યમૃષા–જેમાં થાડું સત્ય થાડું અસત્ય. જેમકેદેવદત્ત ઘેાડા ઉપર બેસીને જતા હાય તો ઉંટ ઉપર બેસીને દેવદત્ત જાય છે અમ કહેવું.
