________________
આંસુ નીતરતી આંખે જવાબની રાહ જોઈ રહ્યા. ને સામેથી એ જ જવાબ આવ્યો. જેની શંકા હતી... “પપ્પા, પહેલા બે મહિના બધું સ્વર્ગ જેવું લાગતું હતું, ને હવે બધું નરક જેવું લાગે છે. એમની ને આખા ઘરની અસલિયત સામે આવી ગઈ છે. એમનો સ્વભાવ બહુ ખરાબ છે. જરાક એમના અનુકૂળતા ન સચવાય, એટલે મને એવું એવું સંભળાવે છે... પપ્પા ! આવી નીચ ભાષા.. આવું અપમાન... છેલ્લા બે મહિનાથી એક દિવસ એવો નથી ગયો, જે દિવસે હું રડી ન હોઉં, ને પપ્પા, પ્લીઝ કોઈને કહેતા નહીં. ત્રણ મહિનાથી અમે સાથે ક્યાંય સિનેમા જોવા કે હોટલમાં નથી ગયા. પણ એ રોજ રાતે બહાર જાય છે. પહેલા કહેતા’તા ‘ધંધાના કામે જાઉં છું.” પછી કહેવા લાગ્યા, “તને શું છે ? હું ગમે ત્યાં જાઉં, તું પૂછનારી કોણ ?” પપ્પા, મને ખ્યાલ આવી ગયો હતો. કે એ કોઈ બીજાની સાથે... એક વાર એ બાથરૂમમાં હતાં. ત્યારે મેં એમનો ફોન રિસિવ કર્યો હતો, પપ્પા... એ દિવસે એમનો ખરો ચહેરો...
ઘરના બધાં એમના પક્ષમાં છે. મારું અહીં કોઈ નથી. સાસુએ તો જાણે મને રિબાવવાના સોગંદ લીધા છે. પપ્પા, આપણા ઘરે એક સ્ટીકર હતું ને ? બધાં વિના ચાલશે, પણ ધર્મ વિના નહીં ચાલે, અને ધર્મ એ જ જીવનનો આધાર છે.’ મને હવે ઘડી ઘડી એ સ્ટીકર યાદ આવે છે. પણ એને સમજવામાં હું મોડી પડી ગઈ છું.. કા.......
પપ્પા, મને ખબર છે, હું પાછી આવીશ, તો તમે બધાં દુઃખી થઈ જશો, એટલે જ હું આ નરકમાં દિવસો કાઢી રહી છું. હું તો તમને આ વાત પણ ન'તી કરવાની, પણ તમે તમારા સોગંદ... પ્લીઝ, મારી ચિંતા નહીં કરતાં, મેં તો પોતે જ પોતાના પગ પર કુહાડો માર્યો છે, સહન થશે, ત્યાં સુધી કરીશ. પછી... ખબર નહીં, ને પપ્પા... મારી તમને ખાસ ખાસ રિકવેસ્ટ છે, કાજલના એન્ગેજમેન્ટ ધાર્મિક છોકરા સાથે જ કરજો. પ્લીઝ, નહીં તો મારી બહેનનું જીવન પણ મારી જેમ..''
સોફા પર ઢગલો થઈને ઢળી પડેલા હર્ષદભાઈને એક બીજું સ્ટીકર યાદ આવવા લાગ્યું. ‘રાત્રિભોજન એ નરકનું દ્વાર છે.'
Before You Get Engaged
૧૧
(આપઘાતના ઘણા પ્રકાર હોય છે, જેમાંથી એક પ્રકાર આ છે. ધર્મથી પુણ્ય મળે ને પુણ્યથી સુખ મળે. આ પ્રોસેસ પર કદાચ જોઈએ એટલો વિશ્વાસ
ન હોય, તો ય આટલું તો નજર સામે દેખાય છે. કે સુખ સદ્ગુણોમાં છે. અને સદ્ગુણો ધર્મમાં છે. સુખ માટે ધર્મને ‘ના' કહેવી, એ જમવા માટે ભોજનને ‘ના’ કહેવા બરાબર છે. સુખી થવું હોય તો ધર્મી બનો અને સામે ધર્મનો આગ્રહ રાખો. નહીં તો દુ:ખી થવા માટે...)
બધા વિના ચાલશે,
પણ ધર્મ વિના નહીં ચાલે
તમે સગાઈ કરો તે પહેલાં
અને ધર્મ એ જ જીવનનો આધાર છે.
૧૨