________________
તેમાં પણ અસંશી, મનરહિત પંચેન્દ્રિયો વધુમાં વધુ પહેલી નરકમાં જાય છે. સરડા વગેરે સરીસૃપો વધુમાં વધુ બીજી નરક સુધી જાય છે, એમ પંખીઓ ત્રીજી નરક સુધી, સિંહ વગેરે ચોથા નરક સુધી, સાપ પાંચમી નરક સુધી, મનુષ્ય-સ્ત્રીઓ છઠી નરક સુધી તથા માછલાઓ અને મનુષ્યો સાતમી નરક સુધી જઈ શકે છે.
अट्टज्झाणोवगया परदुक्खुप्पायगा नियडिबहुला | बहुमोहऽन्नाणपरा जीवा तिरियत्तणमुवेन्ति ||३७९।। જેઓ આર્તધ્યાનમાં ડૂબેલા છે એટલે કે ગમતી વસ્તુ મને ક્યારે મળે એનો વિચાર કરે છે કે અણગમતી વસ્તુ ક્યારે ટળે એની ચિંતા કરે છે અથવા તો હાય હાય આ દુઃખ ક્યાં આવી પડ્યું એવો અફસોસ કરે છે કે મારા ધર્મથી મને આવું આવું સુખ મળો એવો સોદો કરે છે. તે જીવો તિર્યંચગતિમાં જન્મે છે. પૃથ્વી-પાણી-અગ્નિ-વાયુ-વનસ્પતિના જીવો કીડામકોડા-માખી-મચ્છર વગેરે જીવો કૂતરા, ગાય, હાથી, ઘોડા વગેરે પશુઓ અને કબૂતર, ચકલી વગેરે પંખીઓ આ બધાં તિર્યંચગતિના જીવો છે. જેઓ બીજાને દુઃખ આપે છે, જેઓ છળ-કપટ બહુ કરે છે, જેઓને બહુ મોહ અને અજ્ઞાન હોય છે, એ જીવો પણ તિર્યંચગતિમાં ઉત્પન્ન થાય છે.
अप्पकसाया दाणुज्जया य खमविणयमदवपहाणा |
दक्खिण्णपरा पयईए भद्दगा जन्ति मणुयत्तं ||३८०।। ગુસ્સો, અભિમાન, કપટ કે લોભ આ બધું જેમને બહુ નથી હોતું, જેઓ દાન આપવામાં તત્પર છે, સહનશીલતા, વિનય અને કોમળતા જેમનો સ્વભાવ છે, જેઓ કોઈની ભાવનાને ઠેસ નથી પહોંચાડતા જેઓ પ્રકૃતિથી જ સારા-સજ્જન છે તેવા જીવો માનવ અવતાર પામે છે.
जे य महव्वयधारी अविरयसम्मा य देसविरया य । जिणपूयणदाणरया बालतवाऽकामनिज्जरणा ||३८१।।
Know your future defintely
–
૪
