________________
જ્ઞાનસાર સૂક્ત- રત્ન - મંજૂષા
– પૂર્ણતા – १/१ ऐन्द्रश्रीसुखमग्नेन, लीलालग्नमिवाखिलम् ।
सच्चिदानन्दपूर्णेन, पूर्णं जगदवेक्ष्यते ॥१॥
ઇન્દ્રની સામગ્રીના સુખમાં મગ્ન બનેલાને આખું જગત લીલામાં મગ્ન દેખાય છે; તેમ સત્-ચિ-આનંદથી પૂર્ણ જીવને આખું જગત પૂર્ણ જ દેખાય છે. १/४ जागर्ति ज्ञानदृष्टिश्चेत्, तृष्णाकृष्णाहिजाङ्गुली ।
पूर्णानन्दस्य तत् किं स्याद्, दैन्यवृश्चिकवेदना ? ॥२॥
તૃષ્ણારૂપી કાળા સર્પના પણ ઝેરને ઊતારી નાખનાર જાંગુલીમંત્ર જેવી જ્ઞાનદૃષ્ટિ જો ખુલ્લી હોય, તો પછી પૂર્ણાનંદ સ્વરૂપ આત્માને દીનતા રૂપ વીંછીના ડંખની વેદના શી રીતે હોય? અર્થાત જ્ઞાનદેષ્ટિવાળો તૃષ્ણા ન હોવાથી કદી દીન ન હોય. १/७ परस्वत्वकृतोन्माथा, भूनाथा न्यूनतेक्षिणः ।
स्वस्वत्वसुखपूर्णस्य, न्यूनता न हरेरपि ॥३॥
પરપદાર્થમાં “આ મારું છે' એવી બુદ્ધિથી વ્યગ્ર થયેલ રાજાઓને પણ પોતાની સમૃદ્ધિ વગેરે ઓછી જ લાગે પોતાની જાતમાં જ સુખ માને છે, તે સુખથી પૂર્ણ થયેલા તેને પોતાની સુખસમૃદ્ધિ ઇન્દ્ર કરતાં પણ ઓછી લાગતી નથી.
