________________
પ્રશમરતિ સૂક્તરત્નમંજૂષા
'
એક એક વિષયની આસક્તિથી રાગ-દ્વેષથી વ્યાકુળ બનેલા તે બધા જીવો નાશ પામ્યા; તો પાંચે ઇન્દ્રિયને પરવશ થઈને પીડાતા અને પોતાને સંયમમાં નહીં રાખી શકતા જીવનું તો શું થાય? નાશ પામે જ. ४८ नहि सोऽस्तीन्द्रियविषयो, येनाभ्यस्तेन नित्यतृषितानि ।
तृप्तिं प्राप्नुयुरक्षाण्यनेकमार्गप्रलीनानि ॥२३॥
અનેક વિષયોમાં આસક્ત અને છતાં સદાય અતૃપ્ત એવી ઇન્દ્રિયો જેના સેવનથી તૃપ્તિને પામે એવો ઇન્દ્રિયનો કોઈ જ વિષય
નથી.
५२ तानेवार्थान् द्विषतः, तानेवार्थान् प्रलीयमानस्य ।
निश्चयतोऽस्यानिष्ट, न विद्यते किञ्चिदिष्टं वा ॥२४॥
તે જ વિષયો પર દ્વેષ કરનાર અને (કાળાંતરે) તે જ વિષયો પર રાગ કરનાર આ જીવને ખરેખર તો કાંઈ જ ઇષ્ટ કે અનિષ્ટ નથી. ५४ यस्मिन्निन्द्रियविषये,शुभमशभं वा निवेशयति भावम् ।
रक्तो वा द्विष्टो वा, स बन्धहेतुर्भवति तस्य ॥२५॥
રાગી અથવા ‘ષી જીવ, જે ઇન્દ્રિયના વિષયમાં શુભ અથવા અશુભ ભાવ કરે છે, તે તેને કર્મબંધનું કારણ બને છે. १०६ आदावत्यभ्युदया, मध्ये शृङ्गारहास्यदीप्तरसाः ।
निकषे विषया बीभत्स-करुणलज्जाभयप्रायाः ॥२६॥
