________________
30
પ્રકરણાદિ સૂક્ત- રત્ન - મંજૂષા
૪૦
३९ कीलिय छेवटुं इह, रिसहो पट्टो य कीलिआ वज्जं ।
उभओ मक्कडबंधो, नारायं इममुरालंगे ॥१०५॥
કીલિકા અને છેવટું. ઋષભ એટલે પાટો, વજ એટલે ખીલી, બંને બાજુ મર્કટબંધ એ નારાચ. આ (સંઘયણ) ઔદારિક શરીરમાં જ હોય.
समचउरंसं निग्गोह, साइखुज्जाइवामणं हंडं । संठाणा वण्णा किण्ह-नीललोहिअहलिद्द सिआ ॥१०६॥
સમચતુરગ્ન, ન્યગ્રોધ, સાદિ, કુન્જ, વામન અને હૂંડક એ ૬ સંસ્થાન છે. કાળો, લીલો, રાતો, પીળો અને સફેદ વર્ણો છે. ४१ सुरहिदुरहि रसा पण, तित्तकडुकसाय अंबिला महुरा ।
फासा गुरुलहुमिउखर-सीउण्हसिणिद्धरुक्खट्टा ॥१०७॥
સુરભિ અને દુરભિ એ બે ગંધ છે. તિક્ત (કડવો), કટુ, (તીખો), તૂરો, ખાટો અને મીઠો એ પાંચ રસ છે. ગુરુ, લઘુ, મૃદુ, કર્કશ, શીત, ઉષ્ણ, સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ એ ૮ સ્પર્શ છે. ५२ गोअं दुहुच्चनी, कुलाल इव सुघडभुंभलाइअं ।
विग्धं दाणे लाभे, भोगुवभोगेसु वीरिए अ॥१०८॥
કુંભાર જેમ સારો ઘડો કે ભૂંભળ બનાવે તેમ (જીવને ઉચ્ચ-નીચ કુળમાં જન્મ અપાવનાર) ગોત્રકર્મ ઉચ્ચ અને નીચ
એમ બે પ્રકારે છે. દાન, લાભ, ભોગ, ઉપભોગ અને વીર્યમાં વિન કરનાર અંતરાયકર્મ પાંચ પ્રકારે છે.
