Jain Itihasni Zalako

SR No.: 032845
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
Publication Year: 1980
Total Pages: 210
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 91

જૈન ઇતિહાસની ઝલકો બિરુદ આપ્યું હતું. આચાર્ય ધર્મઘોષસૂરિજી વર્તમાન શાસનના અઢારમાં નંબરના યુગપ્રધાન આચાર્ય હતા. [145] સિદ્ધરાજના બે અવગુણ એક વાર ખંભાતમાં અગ્નિપૂજકોએ ધમાલ મચાવી. તેમાં એંસી સુન્નીમુસ્લિમો ઘવાયા કે મરાયા. સત્તાધારીઓએ આંખ આડા કાન કર્યા. પણ શિકારે ગયેલા સિદ્ધરાજને પાટણના રસ્તા વચ્ચે રોકીને એક મુસ્લિમે સઘળી વાત કરી. કોઈ બહાનું કાઢીને ત્રણ દિવસ માટે સિદ્ધરાજે પાટણ ત્યાગ્યું. તે જાતતપાસ માટે ખંભાત પહોંચ્યો. અપરાધીઓને પકડી પાડ્યા. ચોથા દિવસે પાટણની રાજસભામાં ખડા કરાવીને સખત સજા કરી. તેનામાં ઘણા ગુણો હોવા છતાં બે મોટા અવગુણ હતા; કામુકતા અને અસુભટતા. તે કહેતો હતો કે કુમારપાળને રાજા થવું હોય તો ભલે થાય પણ મરીને-મારો પુત્ર થઈને જ-તે બની શકે. તેણે પુત્રકામનાથી શત્રુંજય, ગિરનાર, પ્રભાસપાટણની પગપાળા યાત્રાઓ કરી હતી. પણ અંતે તો કુમારપાળ જ રાજા થયો. [146] કુમારપાળનો અનુપમ સ્વાધ્યાય-પ્રેમ મંત્રીશ્વર કપર્દીની પ્રેરણાથી ગૂર્જરેશ્વર કુમારપાળે રાજનીતિનો અભ્યાસ શરૂ કરવાનું નક્કી કર્યું. અને કામંદકનું નીતિશાસ્ત્ર શરૂ કર્યું. રોજ બપોરે એક કલાક તેઓ શાસ્ત્રીજી પાસે બેસતા. એક દિવસ તે જ સમયે મંત્રીશ્વર કપર્દી ત્યાં આવી ચડ્યા. તેઓ પણ નીતિશાસ્ત્ર સાંભળવા બેઠા. થોડી વારમાં શાસ્ત્રીજીએ કહ્યું, “મેઘથી પણ વિશેષ રાજા છે.” આ વાક્ય સાંભળીને ગૂર્જરેશ્વર બોલ્યા, “રાજાની સાથે મેઘનું કેવું સરસ ઔપમ્ય ! વાહ !" આ સાંભળતાં જ કપર્દીને મનમાં આંચકો લાગ્યો, કેમ કે ગૂર્જરેશ્વર દ્વારા બોલાયેલા વાક્યમાં વ્યાકરણની ગંભીર ભૂલ થઈ હતી. શાસ્ત્રીજીના ગયા બાદ કપર્દીએ ગૂર્જરેશ્વરને કહ્યું, “રાજા વિનાની ધરતી હજી ચાલે; પણ મૂર્ખ રાજા કદાપિ ન ચાલે. ગૂર્જરેશ્વર, તમે “ઔપમ્ય' શબ્દનો અસ્થાને પ્રયોગ કર્યો. “રાજાની સાથે મેઘની કેવી સુંદર ઉપમા !' એમ તમારે બોલવું જોઈએ.” ગૂર્જરેશ્વરે એ જ વખતે ગાંઠ વાળી કે મોટી ઉંમર થઈ છે તોય મારે હવે વ્યાકરણ ભણી જ લેવું છે.” સારા મુહૂર્તે તેમણે વ્યાકરણનો અભ્યાસ શરૂ કરી દીધો. એક જ વર્ષમાં તેમણે સંસ્કૃત ભાષા ઉપર પ્રભુત્વ મેળવી લીધું. ત્યાર બાદ તેમણે “આત્મનિંદા, દ્વાáિશિકા”ની સંસ્કૃત ભાષામાં રચના કરી.